Kaszel to odruch obronny organizmu, który służy oczyszczaniu dróg oddechowych z nadmiaru wydzieliny lub ciał obcych. Powstaje na drodze odruchu i zapoczątkowany jest przez podrażnienie receptorów kaszlowych w oskrzelach. Impulsy nerwowe przewodzone są do ośrodka kaszlu w mózgu, który koordynuje działanie mięśni klatki piersiowej, przepony i krtani. Jest to najczęstszy objaw chorób układu oddechowego.
ZE WZGLĘDU NA CZAS TRWANIA KASZEL DZIELIMY NA:
– ostry,
– trwający krócej niż 3 tygodnie,
– podostry – trwający 3-8 tygodni,
– przewlekły – trwający powyżej 8 tygodni.
ZE WZGLĘDU NA CHARAKTER, KASZEL DZIELIMY NA:
– suchy – bez odkrztuszania wydzieliny,
– mokry – zwany też wilgotnym czy produktywnym, czyli z odkrztuszaniem wydzieliny.
Kaszel ostry towarzyszy zakażeniom wirusowym górnych dróg oddechowych – gardła, tchawicy i krtani. Bywa też objawem zakażeń bakteryjnych (krztusiec), chorób alergicznych, zapalenia pluc i zatorowości płucnej. Kaszel podostry to konsekwencja przebytego zakażenia wirusowego dróg oddechowych. Regeneracja uszkodzonego, a więc podatnego na podrażnienia nabłonka dróg oddechowych, trwa zwykle kilka tygodni.
KASZEL PRZEWLEKŁY TOWARZYSZY:
– astmie,
– przyjmowaniu niektórych leków – jest to efekt uboczny stosowanych w nadciśnieniu inhibitorów konwertazy angiotensyny,
– paleniu tytoniu i POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc),
– refluksowi żołądkowo-przełykowemu, któremu towarzyszy zarzucanie kwaśnej, drażniącej treści z gardła do krtani i dalej do dróg oddechowych,
– zapaleniu zatok przynosowych,
– nowotworom płuc,
– zanieczyszczeniu środowiska atmosferycznego (np. pył, chemikalia),
– może mieć podłoże psychogenne.
Kaszel suchy leczy się objawowo, stosując leki hamujące ośrodek kaszlu w mózgu. Najpopularniejsze zawierają kodeinę, dekstrometorfan i butamirat. Nie należy ich stosować w przypadku kaszlu mokrego. Wydzielinę należy usunąć z dróg oddechowych, ponieważ jej zaleganie może prowadzić do groźnych infekcji.
W przypadku wilgotnego kaszlu farmaceuta może polecić szereg specyfików zawierających substancje mukolityczne, czyli rozrzedzające wydzielinę. Do najpopularniejszych należą bromheksyna, ambroksol i acetylocysteina. Popularnym, naturalnym mukolitykiem są wyciągi z bluszczu. Należy pamiętać, aby leki mukolityczne zażywać w ciągu dnia, nigdy na noc. Mogą one nasilać kaszel, co jest objawem pożądanym, ponieważ odktuszanie przyspiesza oczyszczanie dróg oddechowych. Przeszkadza to jednak w nocnym wypoczynku, który dla chorego jest równie ważny jak zażywane leki.
W przypadku kaszlu podostrego, występującego po infekcjach wirusowych korzystne jest przyjmowanie preparatów ułatwiających regenerację i nawilżanie śluzówki oraz uszczelniających naczynia krwionośne. Doskonale sprawdzą się preparaty ziołowe z dodatkiem podbiału, prawoślazu, porostu islandzkiego czy babki lancetowatej. Pomocne będą specyfiki z rutyną, witaminą C i wapniem.
Kaszel przewlekły wymaga bezwzględnie konsultacji z lekarzem, który na podstawie zleconych badań określi jego przyczynę. Należy się skonsultować z lekarzem również wtedy, kiedy w wydzielinie zauważymy krew, kaszel przebiega z dusznością lub wydzielina jest różowa, pienista, a pacjentowi sinieje twarz, usta i palce rąk. Może to świadczyć o groźnym dla zdrowia obrzęku płuc w następstwie niewydolności krążenia.
ZIOŁA NA KASZEL: Znane od wieków zioła na kaszel to podbiał, prawoślaz, babka lancetowata, bluszcz, tymianek czy porost islandzki. Stosowane są w postaci syropów, kropli i tabletek do ssania. Babcinym sposobem jest napar z majeranku z dodatkiem cytryny słodzony miodem czy domowy syrop z cebuli.
