Podczas palenia papierosów lub innych wyrobów tytoniowych wydziela się dym, który zawiera ponad 4 tys. szkodliwych substancji, takich jak nikotyna, tlenek węgla, substancje smołowe, związki benzenu i wiele innych.
Doprowadzają one do niekorzystnych zmian w drogach oddechowych. Jest tam produkowana niewielka ilość śluzu, którego zadaniem jest zatrzymanie zarazków, zanieczyszczeń powietrza i innych szkodliwych substancji, które przedostają się do płuc z każdym wdechem. Następnie śluz ten jest usuwany z dróg oddechowych podczas kaszlu. Jednak toksyczne związki zawarte w dymie tytoniowym doprowadzają do stopniowego zanikania komórek, które są odpowiedzialne za oczyszczanie dróg oddechowych. W związku z tym śluz, który dodatkowo jest produkowany w nadmiarze, jest odkasływany z coraz większym trudem. Jego część wraz z drobnoustrojami i szkodliwymi substancjami zalega w drogach oddechowych, doprowadzając do rozwoju wielu chorób.
Kaszel palacza jest drażniący, uporczywy, gwałtowny. Nasila się po przebudzeniu i towarzyszy mu odpluwanie gęstej wydzieliny początkowo bezbarwnej, z czasem ropnej lub z domieszką krwi. Może on być objawem wielu chorób, takich jak: astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP), zapalenie oskrzeli, rozedma, a nawet nowotwór płuc.
Aby wyleczyć kaszel palacza, należy przede wszystkim pozbyć się nałogu. Można też sięgnąć po środki łagodzące kaszel stosowane w przeziębieniu. Należy nawilżać błonę śluzową, co sprzyja jej regeneracji i złagodzeniu objawów. Kaszel palacza może dokuczać także po rzuceniu nałogu. Jest on wynikiem oczyszczania się płuc ze szkodliwych substancji, co może trwać nawet kilka lat. Jednak dla pewności lepiej sprawdzić u lekarza, czy kaszel nie jest oznaką choroby.