Grillowanie, czyli smażenie żywności na ruszcie znane było już w czasach prehistorycznych. Człowiek nie znał wtedy naczyń żaroodpornych ani innych metod termalnego przetwarzanie żywności. Opiekanie mięsa nad ogniem było pierwszą i podstawową metodą przygotowania pokarmów. Grillowanie współczesne upowszechniło się po II wojnie światowej, kiedy amerykańska klasa średnia zaczęła wyjeżdżać masowo poza miasto na pikniki, aby spędzać czas wolny od pracy.
W Polsce od kilku lat obserwujemy również modę na grillowanie. Lato to dobry czas, aby miło spędzić wieczór z rodziną czy przyjaciółmi przy pachnącym grillu. Na samą myśl o grillowanych kiełbaskach, rybach czy warzywach cieknie nam ślinka. Dania są pyszne, ale czy zdrowe?
Panuje powszechna opinia, że dania z grilla są zdrowe i mało kaloryczne, gdyż cały lub prawie cały tłuszcz zostaje wytopiony podczas pieczenia. Inni z kolei uważają, że nie ma nic bardziej toksycznego niż potrawy z grilla.
Potrawom z grilla mówimy tak pod warunkiem, że są odpowiednio przygotowywane. Zaletą grillowanych mięs jest to, że nie dodajemy do nich tłuszczu, a dodatkowo usuwamy go z potrawy przez wytapianie. Mięso czy warzywa pieczemy krótko, dlatego pozostaje w nich wiele składników odżywczych wrażliwych na temperaturę. Wadą jest powstawanie podczas grillowania szkodliwych substancji takich jak węglowodory aromatyczne, nadtlenki lipidowe czy wolne rodniki. Substancje te mogą powodować nowotwory, miażdżycę i wiele innych chorób.
Aby wyeliminować te trucizny, należy opalać grill węglem drzewnym lub drewnem drzew liściastych. Nie należy używać papieru, kartonów, malowanego drewna itp.
OTO KILKA ZASAD ZDROWEGO GRILLOWANIA
1. Mięso, ryby i warzywa powinny być świeże. Grillować należy tyle, ile można zjeść. Nie powinno się przechowywać i odgrzewać grillowanych produktów.
2. Mięso przed pieczeniem warto zamarynować – zmięknie i czas grillowania będzie krótszy. Poza tym przyprawy zawierają antyoksydanty.
3. Do palenia używać należy węgla drzewnego z drzew liściastych. Drzewa iglaste zawierają dużo żywic, które uwalniają szkodliwe substancje podczas spalania.
4. Potrawę kładziemy na rozgrzanym ruszcie. Nigdy nie rozpalamy grilla z potrawą na ruszcie.
5. Ruszt musi być dokładnie oczyszczony z pozostałości po grillowaniu, ponieważ stary tłuszcz jest źródłem toksycznych substancji.
6. Potraw nie kładziemy bezpośrednio na ruszt. Warto je umieszczać na perforowanych, aluminiowych tackach. Do przypiekania bezpośrednio nad żarem nadają się produkty, które opieka się krótko, np.: pieczywo, papryka, cukinia, pomidorki koktajlowe, pieczarki itp.
7. Nie grillujemy mięsa peklowanego. W wyniku obróbki termicznej saletry (substancja używana do peklowania) powstają rakotwórcze nitrozoaminy i akrylamid.
8. Unikajmy grillowania bardzo tłustego mięsa. Im więcej spalonego tłuszczu, tym więcej szkodliwych substancji.
9. Nie żałujmy ziół! Dodają smaku potrawom i ułatwiają trawienie. Majeranek i estragon zastąpią sól, bazylia zapobiegnie wzdęciom, kurkuma zadziała rozkurczowo.
10. Dopiekajmy potrawy do końca. Temperatura do wnętrza dostaje się wolniej, dlatego należy wykazać się cierpliwością i wyeliminować ryzyko zatrucia.
11. Pamiętajmy, że połączenie tłustych potraw i alkoholu to bardzo duże obciążenie dla wątroby i żołądka. Jeśli więc mamy problem z przewodem pokarmowym, napijmy się herbaty, a nie zimnego piwa.
PRZEPISY NA GRILLA:
GRILLOWANE FILETY Z KURCZAKA PO MEKSYKAŃSKU Z SALSĄ POMIDOROWĄ
Z AWOKADO ORAZ RYŻEM I CZERWONĄ FASOLĄ
SKŁADNIKI NA 4 PORCJE:
- 500 g filetów z kurczaka
MARYNATA:
- po 1 łyżeczce: kolendry, słodkiej papryki, suszonego czosnku
- po 1/2 łyżeczki: suszonego oregano, tymianku, ostrej papryki, pieprzu białego mielonego
- sok i skórka z 1/2 limonki
- 2 łyżki oleju
Zamarynować piersi z kurczaka na całą noc. Grillować po ok. 3 minuty z każdej strony.
SMAŻONA FASOLA:
- 1/2 łyżki oleju roślinnego
- 1/2 czerwonej cebuli
- 1 łyżka koncentratu pomidorowego
- 1/4 łyżeczki mielonego kminu rzymskiego
- 1 puszka (400 g) czerwonej fasoli
Rozgrzać tłuszcz i zeszklić cebulę. Dodać koncentrat pomidorowy i kmin rzymski. Podsmażyć. Dodać fasolkę i smażyć ok. 3 minut. Można podawać wymieszane z ryżem lub oddzielnie.
SALSA:
- 1 awokado
- 1 duży pomidor
- 1/2 czerwonej cebuli
- kawałek papryczki chili
- liście świeżej kolendry
- 1 łyżka soku z limonki
- sól do smaku
Awokado, pomidora i cebulę pokroić w drobną kostkę. Dodać przyprawy i wymieszać.
SKRZYDEŁKA MARYNOWANE W TEQUILI
SKŁADNIKI:
- 1 kg skrzydełek
- 5 ząbków czosnku
- 2 łyżeczki soli i 1 łyżeczka pieprzu
- po 1/3 łyżeczki kminu rzymskiego, cynamonu i suszonego oregano
- 1 łyżka słodkiej papryki w proszku
- 1 łyżka miodu lub cukru
- sok z 1 limonki
- 1/2 szklanki soku z pomarańczy
- 3 łyżki tequili
Skrzydełka umyć. Osuszyć i zamarynować w ziołach i tequili na całą noc.
Grillować 10-12 minut z każdej strony.
ŁOSOŚ TERIYAKI
SKŁADNIKI:
- 4 filety z łososia po około 200 g
Łososia oczzścić i zamarynować na 1-2 godziny. Odsączyć sos i gotować go na wolnym ogniu 10-15 minut, aż zgęstnieje. Sos przecedzić i wymieszać z olejem sezamowym.
Łososia grillować 4-5 minut z każdej strony. Zdjąć skórkę z ryby i ułożyć ją wysmażoną stroną na grillowanych szparagach. Polać wszystko sosem teriyaki i posypać sezamem. Można podawać z makaronem chińskim lub sojowym.
MARYNATA TERIYAKI:
- 1/2 szklanki gotowej marynaty teriyaki
- sok z 1/2 limonki
- 3 łyżki syropu klonowego
- 1 mały ząbek czosnku
- 1 łyżeczka drobno posiekanej papryczki chili
- 2 łyżeczki oleju sezamowego
- 4 łyżeczki nasion sezamu
