Zaparcie – częsty problem u dorosłych i osób starszych.
Zaparcie stolca jest utrudnionym, wymagającym wysiłku oddawaniem twardego, zbitego stolca rzadziej, niż jest to typowe dla danego wieku. Najczęściej objawia się silnym parciem, uczuciem blokowania, czy niepełnego wypróżnienia. Tym objawom mogą towarzyszyć: wzdęcie, uczucie ciężaru w brzuchu, a także nudności czy bóle głowy. Zaparcie jest jedną z najczęstszych dolegliwości przewodu pokarmowego występujących u osób dorosłych – problem ten dotyczy co trzeciej dorosłej osoby (z czego wielokrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn).
Patogeneza przewlekłego zaparcia jest złożona. Jego charakter możemy podzielić na czynnościowe (95 %) oraz organiczne (5 %). Te drugie mogą być następstwem wad anatomicznych, mózgowego porażenia dziecięcego, zespołu Downa czy Choroby Hirschprunga. Zaparcie czynnościowe (nawykowe) nie jest spowodowane przez choroby organiczne. Najczęstszymi przyczynami mogą być czynniki genetyczne, emocjonalne i dietetyczne. Zaparcie idiopatyczne jest najczęstszym typem zaparcia, rozpoznawanym u >90 % chorych zgłaszających ten objaw lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej. Występuje u ludzi w każdym wieku, częściej u kobiet i osób >65. roku życia.
Ponadto czynnościowe zaparcia możemy również podzielić na:
• przypadkowe – pojawiające się w wyniku różnych sytuacji życiowych (np. podróż, nagła zmiana sposobu żywienia, stres),
• krótkotrwałe – o charakterze okresowym i nawracającym, gdzie okresy „zaparciowe” przeplatają się z okresami prawidłowego oddawania stolca,
• przewlekłe – charakteryzujące się długotrwającymi zatrzymaniami stolca w wyniku słabych ruchów perystaltycznych jelita grubego.
Aby uniknąć zaparcia czynnościowego należy przestrzegać zasad żywienia i zdrowego stylu życia. U osób predysponowanych do występowania zaparć, pojawiają się one czasami już w wieku młodzieńczym, a z czasem mogą się nasilić.
W rozpoznawaniu zaparcia czynnościowego powszechnie stosowane są IV kryteria rzymskie, mówiące o całym spektrum zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, w tym także o zaparciu. Rozpoznania dokonuje się na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego¹.
Leczenie przewlekłego czynnościowego zaparcia jest wielokierunkowe, łączy ze sobą postępowanie farmakologiczne z niefarmakologicznym (np. dieta, ruch, przyjmowanie płynów). Celem leczenia jest nie tylko przywrócenie regularnego rytmu wypróżnień, ale również zapobieganie nawrotom dolegliwości.
W zaparciu czynnościowym stosuje się trzy etapowy proces leczenia farmakologicznego PEG (makrogolami):
• I etap - to całkowita ewakuacja zalegających mas kałowych, czyli faza odblokowania lub odklinowania jelit; celem jest rozluźnienie mas kałowych i usunięcie ich z dolnego odcinka przewodu pokarmowego (3-6 dni 1-1,5 g / kg masy ciała),
• II etap - leczenie podtrzymujące, które polega na podtrzymywaniu ewakuacji stolca i przywracaniu prawidłowego napięcia dolnego odcinka przewodu pokarmowego (przynajmniej 2 miesiące, 0,2-0,8 g / kg masy ciała),
• III etap - polegający na stopniowym odstawianiu preparatu.
Trzeba pamiętać o tym, że od 2014 roku obowiązują – według wytycznych ESPGHAN i NASPGHAN – standardy postępowania z zaparciem czynnościowym u niemowląt i dzieci, które rekomendują makrogole jako substancje pierwszego wyboru, zarówno w fazie odklinowania (początkowej), jak i w fazie podtrzymującej, ponieważ zostało dowiedzione, że posiadają wyższą skuteczność niż laktuloza i leki przeczyszczające², ³.
W leczeniu zaparcia u dorosłych i osób starszych warto stosować Dicopeg Si, który jest wyrobem medycznym zawierającym makrogol i symetykon.
Makrogol jest rozpuszczalnym w wodzie, obojętnym polimerem o wysokiej masie cząsteczkowej, który ma zdolność wiązania wody spożywanej wraz z preparatem, zatrzymując ją w stolcu. Nawadnia i zmiękcza masę kałową i ułatwia jej wydalenie. Przyspiesza pasaż jelitowy poprzez pobudzanie perystaltyki. Symetykon jest substancją, która ma zdolność zmniejszania napięcia powierzchniowego pęcherzyków gazu w przewodzie pokarmowym, ułatwiając ich wydalanie.
Preparat Dicopeg Si m.in.:
• jest wyrobem medycznym o osmotycznym działaniu, który w sposób naturalny reguluje pracę jelit,
• nie zawiera elektrolitów – dodatek soli do PEG-u nie daje żadnych korzyści w leczeniu zaparcia. Stopień tolerancji i przestrzegania terapii jest wyższy w PEGu niż w PEGu+E⁴.
Elektrolity obecne w formulacjach PEGu są wchłaniane przez organizm. Dane te należy brać pod uwagę, w celu uwzględnienia wyboru terapeutycznego dla pacjentów poddanych specjalnym schematom żywieniowym (pacjenci z nadciśnieniem czy osłabioną funkcją nerek).
• nie jest wchłaniany i nie ulega fermentacji w jelitach,
• nie podrażnia błony śluzowej,
• jest wydalany z kałem w niezmienionej formie.
• zawiera symetykon, który jest substancją o działaniu miejscowym (nie wchłania się w przewodzie pokarmowym), nie ma działań niepożądanych⁵.
Dicopeg Si jest preparatem do sporządzenia roztworu doustnego, każda saszetka zawiera 15 g proszku. Dawkę należy zwiększać lub zmniejszać, w zależności od indywidualnej reakcji na leczenie, aby umożliwić regularne wypróżnianie miękkich stolców. Maksymalna potrzebna dawka nie przekracza zazwyczaj 3 saszetek na dobę. Proszek rozpuścić w wodzie lub innym płynie (180 ml na saszetkę) i natychmiast zażyć. W przypadku przyjmowania minimalnej dawki (1 saszetka dziennie) zaleca się przyjmowanie produktu rano. W przypadku większych dawek, należy je podzielić na porcje przyjmowane rano i wieczorem.
Przed zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem.
1. Hyams J.S., Di Lorenzo C., Saps M., Shulman R.J., Staiano A. and Tilburg M., Childhood Functional Gastrointestinal Disorders: Child/Adolescent, Gastroenterology 2016; 150: 1456-1468
2. Tabbers M.M., Di Lorenzo C., Berger M.Y., Faure C., Langendam M.W., Nurko S., Staiano A., Vandenplas Y., Benninga M.A., Evaluation and treatment of functional constipation in infants and children: evidence-based recommendations from ESPGHAN and NASPGHAN, J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014 Feb; 58(2): 258-274
3. Jarzębicka D., Sieczkowska-Golub J., Kierkus J., Czubkowski P., Kowalczuk-Kryston M., Pelc M., Lebensztejn D., Korczowski B., Socha P., Oracz G., PEG 3350 versus Lactulose for Treatment of Functional Constipation in Children: Randomized Study, J Pediatr Gastroenterol Nutr 2018 Oct 3
4 Katelaris P. et al., Comparison of the effectiveness of polyethylene glycol with and without electrolytes in constipation: a systematic review and network meta-analysis, BMC Gastroenterol 2016, PMID: 27029340
5. Curtis J. Ingold, Hossein Akhondi., Simethicone In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan. 2022 Jul 4.
Materiał sponsorowany. Dystrybutor: Vitis Pharma Sp. z o.o., ul. Giełdowa 7/9, 01-211 Warszawa