Powtarzające się zaparcia to problem, którego nie należy lekceważyć. Ale regularne stosowanie środków przeczyszczających, bez zmiany diety i trybu życia, jest drogą donikąd.
O zaparciu mówimy, gdy liczba wypróżnień w tygodniu jest mniejsza niż 3 razy. Za normę uważa się wypróżnianie się od 1-2 razy dziennie do 5-7 w ciągu tygodnia.
Najczęstszą przyczyną zaparć jest zwolniony pasaż jelitowy, czyli czas potrzebny do przemieszczenia się zjedzonego pokarmu przez cały przewód pokarmowy. U dorosłej zdrowej osoby zwykle trwa to mniej niż 72 godziny, chociaż nie ma idealnego czasu trawienia jedzenia. To cecha indywidualna, która często nie ma związku z dietą. Lekarze zajmujący się tym zagadnieniem zauważyli, że pasaż jelitowy u kobiet jest dłuższy niż u mężczyzn i z wiekiem jeszcze się wydłuża. Jeżeli między jednym a drugim wypróżnieniem upływa nie więcej niż 72 godziny, wszystko jest w normie. Gdy czas się wydłuża, można mówić o spowolnionym pasażu jelitowym. Kłopoty z prawidłowym wypróżnianiem ma co 2 kobieta i co 4 mężczyzna. Zwykle sami sobie jesteśmy winni.
Najczęstsze przyczyny takiego stanu rzeczy to:
niedobór płynów, dieta uboga w błonnik, zmiana trybu życia lub diety, np. w podróży, siedzący tryb życia, stres, wstrzymywanie wypróżnienia z powodu hemoroidów, przyjmowanie zbyt dużych ilości środków przeczyszczających, które po jakimś czasie uzależniają, w wyniku czego dochodzi do spowolnienia perystaltyki jelit, niedoczynność tarczycy, problemy neurologiczne takie jak np. choroba Parkinsona lub stwardnienie rozsiane, cukrzyca, skutki uboczne przyjmowanych leków (głównie leków przeciwbólowych, narkotyków, leków przeciwdepresyjnych, niektórych leków moczopędnych, związków żelaza i wodorotlenku glinu, jak również leków na serce – antagonistów wapnia), anoreksja, bulimia, zespół jelita drażliwego, colitis ulcerosa (wrzodziejące zapalenie jelita grubego), ciąża, rak jelita, w niektórych przypadkach przyczyną mogą być zaburzenia funkcji układu nerwowo-mięśniowego jelita.
Aby pozbyć się problemu należy:
Uregulować czas wypróżnień.- Zmienić nawyki żywieniowe – jeść więcej potraw bogatych w błonnik, takich jak pełnoziarniste pieczywo, kasze, warzywa i owoce. Wprowadzić do diety produkty zawierające żywe kultury bakterii, takie jak jogurty i kefiry. Unikać należy słodyczy, białego pieczywa, ziemniaków.
- Pić więcej wody – przynajmniej 1,5-2 litrów dziennie.
- Zadbać o ruch. Należy znaleźć kilka minut dziennie na spacer czy gi
mnastykę.
Jeśli to nie wystarczy, z pomocą przyjdzie farmakologia. Leki przeczyszczające są bezpieczne, pod warunkiem, że nie są stosowane długotrwale. Przewlekłe ich stosowanie prowadzi do rozleniwienia jelita i jeszcze większych problemów w przyszłości, a także do upośledzenia wchłaniania witamin, soli mineralnych i składników odżywczych. W skrajnych przypadkach może spowodować odwodnienie, a nawet stan zapalny jelit.
W większości przypadków konsultacja lekarska nie jest potrzebna. Jeśli jednak zaparcia trwają dłużej niż dwa tygodnie lub powtarzają się, należy zgłosić się do lekarza i ustalić przyczynę dolegliwości. Lekarz zleci odpowiednie badania, które pozwolą stwierdzić, czy pacjent nie cierpi na poważną chorobę taką jak cukrzyca, zaburzenia wydzielania hormonów tarczycy czy rak jelita grubego.
