Zapalenie pęcherza – domowe sposoby, leczenie
Zapalenie pęcherza moczowego, zwane także zapaleniem błony śluzowej pęcherza to zakażenie wywołane najczęściej przez bakterię Escherichia coli – jest ona odpowiedzialna za ponad 80-90% infekcji. Dzięki małym strukturom i wypustkom na swojej powierzchni zwanym fimbriami, bakterie E. coli mogą w łatwy sposób skolonizować pęcherz, przyczepiając się do jego nabłonka.
Zapalenie pęcherza moczowego występuje częściej u kobiet niż mężczyzn ze względu na anatomiczną budowę dróg moczowych – cewka moczowa u kobiet jest znacznie krótsza i osadzona bliżej odbytu, przez co bakterie łatwiej mogą przeniknąć do pęcherza wywołując stan zapalny. Na częste zapalenie pęcherza cierpią również osoby starsze ze względu na osłabioną odporność i stosowanie cewników.
Jakie są objawy zapalenia pęcherza i dróg moczowych?
Do najczęstszych objawów zapalenia pęcherza należą:
-
ból i pieczenie podczas oddawania moczu
-
uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza
-
częstomocz, oddawanie moczu małymi porcjami
-
mętny kolor moczu i jego nieprzyjemny zapach
-
krwiomocz
-
stan podgorączkowy, osłabienie, gorsze samopoczucie
-
bóle w podbrzuszu i okolicy lędźwiowej
W jaki sposób zdiagnozować zapalenie pęcherza?
Podstawowym badaniem pozostaje badanie ogólne moczu, dzięki któremu lekarz może ocenić parametry, takie jak:
-
Leukocyty - podwyższony poziom leukocytów w moczu, zwany także leukocyturią może wskazywać na stan zapalny lub infekcję w obrębie dróg moczowych, jak również kamicę nerkową.
-
Erytrocyty - obecność erytrocytów, czyli czerwonych krwinek może sugerować np. infekcję, kamicę nerkową czy kłębuszkowe zapalenie nerek.
-
Białko - białko w moczu u osób zdrowych nie występuje lub występuje w bardzo śladowej ilości, białkomocz sugeruje zwykle infekcję dróg moczowych lub uszkodzenie nerek i/lub pęcherza.
-
Azotyny - Ich obecność najczęściej może świadczyć o obecności bakterii w moczu, zwykle w przebiegu zapalenia pęcherza, jak również odmiedniczkowym zapaleniu nerek.
Oprócz badania ogólnego moczu pacjent może wykonać posiew moczu, który pomoże zidentyfikować drobnoustroje wywołujące stan zapalny. W połączeniu z antybiogramem, pozwoli to lekarzowi na precyzyjne dobranie odpowiedniego leku. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić również USG pęcherza i nerek, aby ocenić ich stan i strukturę, badanie to często wykonuje się przy podejrzeniu kamicy nerkowej.
Zapalenie pęcherza – jak przebiega leczenie?
W leczeniu zapalenia pęcherza i dróg moczowych często stosuje się leki pierwszego rzutu, takie jak: trimetoprim, cyprofloksacyna, kotrimoksazol, osfomycyna, a w niektórych przypadkach, jeśli leczenie pierwszego wyboru nie przynosi oczekiwanych rezultatów: amoksycylina (w połączeniu z kwasem klawulanowym lub bez), a także cefaklor. W lżejszych przypadkach zapalenia pęcherza dobrze sprawdza się furazydyna – zwana także furaginą.
Czy stosowanie żurawiny i witaminy C podczas terapii furaginą jest zasadne?
Stosowanie żurawiny i witaminy C jako wsparcie podstawowej terapii przy zapaleniu pęcherza i dróg moczowych to bardzo powszechna praktyka, często stosowana przez pacjentów. Trudno się temu dziwić, jeszcze do niedawna preparaty te były bardzo chętnie polecane jako sposób na zakwaszenie moczu. Jak donoszą najnowsze badania – niestety metoda ta nie do końca okazuje się skuteczna i zasadna. Witamina C (również ta zawarta w żurawinie) wykazuje bardzo niewielki, zwykle nieistotny wpływ na pH moczu. Co więcej, nie zaleca się zmiany jego pH na kwaśne. Zakwaszanie moczu podczas leczenia infekcji popularną furaginą może działać niekorzystnie, ponieważ nasila jej wchłanianie zwrotne. Co to oznacza w praktyce? Substancja czynna leku zamiast zostać wydalona z organizmu przez drogi moczowe (wykazując w nich jednocześnie działanie bakteriostatyczne), zaczyna przenikać do tkanek, zwiększając ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Żurawina stosowana samodzielnie może być jednak stosowana jako profilaktyka przy nawracających infekcjach układu moczowego, gdyż utrudnia ona bakteriom, takim jak Escherichia coli przyleganie do dróg moczowych.
Czy furagina może być stosowana w ciąży?
Pacjentki w ciąży często uskarżają się na problemy z układem moczowym, czy w takiej sytuacji stosowanie furaginy okazuje się bezpieczne? Stosowanie furaginy może znaleźć zastosowanie w II i III trymestrze ciąży, nie jest zalecane jednak w I trymestrze ciąży oraz w okresie okołoporodowym (czyli powyżej 38 tygodnia ciąży). Jeśli chodzi o stosowanie furaginy w okresie karmienia piersią, decyzję należy skonsultować z lekarzem, leczenie zalecane jest wyłącznie wówczas, gdy korzyści płynące z terapii przeważają nad zagrożeniami dla karmionego dziecka. W tym przypadku nie należy podejmować decyzji na własną rękę.
Co jeszcze warto wiedzieć o furaginie? Dawkowanie, przeciwwskazania, działania niepożądane, interakcje
Dawkowanie różni się w zależności od przypadku, jednak zwykle u osób dorosłych stosuje się schemat polegający na zastosowaniu 400 mg podczas pierwszej doby (w czterech podzielonych dawkach), a następnie 300 mg na dobę w trzech podzielonych dawkach. Leczenie trwa około tygodnia.
Wśród przeciwwskazań do stosowania furaginy możemy wymienić między innymi ciężką niewydolność nerek, polineuropatię cukrzycowa, nadwrażliwość na substancję czynną preparatu, pierwszy trymestr ciąży, okres okołoporodowy, niemowlęta i dzieci do lat 2, niedobór dehydrogenazy glukozo–6–fosforanowej.
Furagina jak każdy lek może wywoływać także działania niepożądane, do najczęstszych i najpopularniejszych należą: świąd, pokrzywka, wysypka, bóle i zawroty głowy, senność, zaburzenia elektrolitowe, nudności, wymioty, zaparcia, biegunka, bóle brzucha czy zmniejszone łaknienie.
Nie należy stosować furaginy z rystomicyną, lewomicetyną, sulfanilamidami czy kwasem nalidyksowym. Osoby cierpiące na cukrzycę powinny zachować ostrożność, ponieważ stosowanie furaginy może przyczynić się do rozwoju polineuropatii. Również osoby z niedoborem witamin z grupy B są narażone na rozwój neuropatii obwodowej. W obu tych grupach zaleca się jednoczesne stosowanie witamin z grupy B aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia neuropatii. Stosowanie kompleksu witamin z grupy B warto również zalecić u osób starszych i stosujących furaginę przewlekle.
W przypadku typowych drobnoustrojów powodujących zapalenie cewki moczowej u mężczyzn furagina często okazuje się niewystarczająca. Infekcje dróg moczowych u mężczyzn nierzadko wykazują charakter powikłany, współwystępują także z zapaleniem gruczołu krokowego, a w tej sytuacji wdrożenie odpowiedniego antybiotyku jest zazwyczaj obligatoryjne i nieuniknione. Stosowanie furaginy w monoterapii na własną rękę może w tym przypadku jedynie wydłużyć okres leczenia i skomplikować jego proces. Dodatkowo istnieją także doniesienia, które sugerują, że stosowanie furaginy u mężczyzn może nieść za sobą negatywny wpływ na funkcje jąder, a także zmniejszać ilość plemników oraz ich ruchliwość.
Domowe sposoby na zapalenie pęcherza
W leczeniu domowym stosuje się zazwyczaj preparaty ziołowe o łagodnym działaniu moczopędnym, stanowią one zazwyczaj uzupełnienie podstawowej kuracji. W preparatach ziołowych warto poszukiwać składników, takich jak: korzeń pietruszki, ziele skrzypu, pokrzywa, liść brzozy, liść borówki brusznicy, cytrynian potasu, cytrynian sodu, ekstrakt z kłącza perzu, korzeń lubczyku, centuria pospolita. Pojawiają się również doniesienia o korzystnym działaniu D-mannozy w profilaktyce infekcji dróg moczowych i łagodnych stanów zapalnych. Przykre dolegliwości bólowe złagodzą także ciepłe okłady i leki rozkurczowe.
Co jeszcze zrobić, aby uniknąć ponownej infekcji? Profilaktyka infekcji dróg moczowych
Podstawą jest oczywiście odpowiednia podaż płynów w ciągu dnia - nie mniej niż 2 litry dziennie. Najlepszym wyborem będzie niegazowana woda mineralna, można jednak spożywać herbaty ziołowe wykazujące działanie moczopędne. Regularne nawadnianie organizmu pomaga wypłukiwać bakterie z dróg moczowych, jest to więc krok, którego nie należy pomijać. Kawa, alkohol czy mocna czarna herbata mogą podrażniać drogi moczowe i pęcherz, warto unikać ich spożywania, jeśli cierpimy na nawracające infekcje dróg moczowych
W trakcie korzystania z toalety należy postarać się całkowicie opróżnić pęcherz. Kolejnym krokiem jest odpowiednia higiena miejsc intymnych, płyny do jej utrzymania powinny być delikatne, najlepiej z dodatkiem kwasu mlekowego i prebiotyku, mogą zawierać jednak dodatkowe składniki, jak np. wyciąg z żurawiny lub wyciąg z drzewa tara. Należy unikać tradycyjnych żeli pod prysznic lub mydła, mogą one zaburzyć naturalną florę bakteryjną oraz powodować podrażnienia, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia kolejnej infekcji.
Nie bez znaczenia pozostają również prawidłowe nawyki toaletowe - unikajmy wstrzymywania moczu jeśli nie zmusza nas do tego sytuacja, pamiętajmy o prawidłowym podcieraniu - od przodu w kierunku odbytu, gdyż ogranicza to przenoszenie bakterii z tamtych okolic. Również po zakończonym stosunku postarajmy udać się do toalety w celu oddania moczu, aby wypłukać bakterie i zapobiec ich namnażaniu. Dobrym wyborem będzie stosowanie przewiewnej, bawełnianej bielizny na co dzień, która w odróżnieniu od syntetycznych tkanin nie sprzyja przegrzewaniu.
W profilaktyce i leczeniu wspomagającym nawracających lub przewlekłych infekcji bakteryjnych pęcherza i dróg moczowych można rozważyć także zastosowanie szczepionki zawierającej liofilizowany lizat Escherichia coli - bakterii stanowiącej najczęstszą przyczynę nawracających infekcji i zakażeń. Tego typu rozwiązanie pobudza i stymuluje nasz układ odpornościowy, aby zwiększył odporność na zakażenia.
Przydatne może okazać się również stosowanie żurawiny np. w postaci soku. Jak wspomniano wcześniej żurawina utrudnia przyleganie bakterii do ścian dróg moczowych, co zapobiega ich namnażaniu i rozwojowi infekcji. Warto jednak wybrać czysty sok bez dodatku cukru. Osoby z kamicą nerkową lub tendencją do powstawania kamieni nerkowych w układzie moczowym powinny zachować ostrożność lub skonsultować się z lekarzem przed podjęciem decyzji o regularnym spożywaniu soku z żurawiny.
Bibliografia:
- Tuszyński K., Zemła M., Czy polecać witaminę C i żurawinę pacjentowi w czasie leczenia furaginą? – Wyjaśniamy!, https://opieka.farm/czy-polecac-witamine-c-i-zurawine-pacjentowi-w-czasie-leczenia-furagina-wyjasniamy/ [dostęp online: 28.06.2025]
- Cieślar A., Przegląd preparatów bez recepty na zapalenie dróg moczowych, https://opieka.farm/przeglad-preparatow-bez-recepty-na-zapalenie-drog-moczowych/#elementor-toc__heading-anchor-7 [dostęp online: 28.06.2025]
- Charakterystyka Produktu Leczniczego: Furaginum Adamed, 50 mg, tabletki, http://chpl.com.pl/data_files/2012-03-13_spc_furaginum_adamed_clean_.pdf [dostęp online 27.06.2025]
