Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry, błon śluzowych i błony naczyniowej gałki ocznej. Wywodzi się z komórek barwnikowych (melanocytów). Do tej pory nie zdefiniowano jednoznacznie przyczyn rozwoju czerniaka, wiadomo jednak, że istnieją pewne czynniki znacząco zwiększające ryzyko jego powstania.
WŚRÓD TYCH CZYNNIKÓW MOŻNA WYMIENIĆ:
Cechy fenotypowe, takie jak jasna karnacja skóry, jasne włosy, niebieskie oczy, piegi, skłonność do oparzeń słonecznych, oparzenia słoneczne w dzieciństwie, zachorowania w rodzinie, zachorowania w przeszłości, liczne znamiona barwnikowe i tzw. zespół znamion atypowych. Znaczącą rolę w rozwoju nowotworów skóry odgrywa promienie ultrafioletowe (UV).
Czerniak może rozwijać się ze zdrowych komórek lub na podłożu już istniejących zmian skórnych – znamion o podejrzanym kolorze lub kształcie. Szczególnie powinniśmy zwracać uwagę na znamiona barwnikowe. Diagnostyka znamion jest istotna z tego względu, że zmiany ocenione jako łagodne mogą po jakimś czasie stanowić podłoże dla rozwoju czerniaka. Zaleca się dermatologiczną kontrolę tych zmian raz na kilka miesięcy oraz jak najczęstszą samodzielną kontrolę w warunkach domowych. Osoby predysponowane do rozwoju nowotworu powinny jak najczęściej obserwować znamiona skórne (pieprzyki) i zwrócić szczególną uwagę na zmianę ich wyglądu.
Do istotnych, niepokojących cech znamion, które mogą świadczyć o transformacji nowotworowej należą:
– brak włosków,
– asymetria: większość nowotworów złośliwych skóry jest asymetryczna,
– nierówne brzegi: w przypadku czerniaka obserwujemy charakterystyczne, poszarpane granice i ostre krawędzie,
– kolor: w przypadku nowotworu złośliwego skóry często można zaobserwować niejednolity kolor,
– duży rozmiar: najbardziej podejrzane są zmiany większe niż 6 mm,
– uwypuklenie.
PAMIĘTAJ!
Ograniczaj ekspozycję na słońce, szczególnie w okresie letnim! Chroń „pieprzyki” używając kremów o wysokich filtrach! Obserwuj dokładnie „pieprzyki” pod kątem wszelkich zmian ich wyglądu, w razie jakichkolwiek wątpliwości zgłoś się do lekarza! Wizyta u dermatologa jest konieczna w szczególności w przypadku nagłego pojawienia się krwawienia ze znamienia, zmiany jego koloru oraz odczuwalnego swędzenia w jego obrębie.
CZERNIAK WCZEŚNIE WYKRYTY JEST W PEŁNI WYLECZALNY.
Nie każde znamię oznacza chorobę, ale lepiej dmuchać na zimne: wczesne zdiagnozowanie raka daje duże szanse na wyleczenie, dlatego lepiej regularnie się badać.
Samodzielna diagnostyka znamion skórnych odgrywa bardzo ważną rolę – dane statystyczne mówią, że u około 1/3 pacjentów dotkniętych nowotworem złośliwym skóry (czerniakiem) zmiana ta rozwinęła się na podłożu znamienia melanocytowego. Oglądając znamiona regularnie, możemy stosunkowo szybko wychwycić niepokojące zmiany.
