Syrop z mniszka lekarskiego – właściwości zdrowotne. Jak go przyrządzić?
Mniszek lekarski (Taraxacum Officinale), potocznie (jednak błędnie) nazywany mleczem - to roślina z rodziny astrowatych, która występuje bardzo powszechnie na terenie Europy. Jego wysokość może sięgać nawet 30 cm. Charakteryzują go jasnożółte kwiatostany i ząbkowane liście tworzące rozetę tuż przy ziemi. W lecznictwie wykorzystuje się prawie wszystkie jego części - zarówno liście, kwiaty, jak i korzeń.
Jakie właściwości posiada mniszek lekarski?
Mniszek lekarski pomaga obniżyć i utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi, wspiera funkcjonowanie układu pokarmowego oraz ze względu na swoje właściwości moczopędne - pomaga oczyszczać drogi moczowe poprzez wydalanie wody przez nerki. Ponadto mniszek lekarski wykazuje działanie żółciopędne, przeciwzapalne, działa pobudzająco na apetyt - co może okazać się przydatne szczególnie u osób starszych, które miewają problemy z niedostatecznym łaknieniem. Dzięki zawartości związków fenolowych, mniszek lekarski wykazuje potencjał antyoksydacyjny.
Ponadto:
- łagodzi stany zapalne skóry
- przyśpieszenie gojenie się ran
- może wspomagać leczenie miażdżycy
- wspomaga zdrowie wątroby poprzez swoje działanie hepatoprotekcyjne
- posiada właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe
- pomaga wzmacniać układ odpornościowy
- pomaga w oczyszczaniu organizmu z toksyn
- jest jednym ze źródeł witaminy A, witaminy C, witaminy K
- zawiera witaminy z grupy B (witamina B1, witamina B2, witamina B6)
- jest źródłem potasu, magnezu, wapnia, krzemu, żelaza
- wspomaga pracę układu nerwowego
- jest skarbnicą kumaryn, takich jak: eskuletyna, skopoletyna, eskulina
- zawiera flawonoidy i terpeny
- świeży sok z łodygi mniszka stosowany jest od stuleci do leczenia brodawek w ich początkowym stadium
- bywa stosowany pomocniczo u osób cierpiących na reumatyzm
- stosowany zewnętrznie na włosy, poprawia ich kondycję, nadaje blasku, ogranicza swędzenie skóry głowy
- ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne, łagodzące i przeciwbakteryjne - poprawia stan cery i wspomaga walkę z trądzikiem
Syrop z mniszka - przepis podstawowy i niezbędne składniki
Jeśli zastanawiasz się, w jaki sposób przygotować syrop z mniszka - przepis jest bardzo prosty. Do Do przygotowania domowego syropu z mniszka potrzebne będą zaledwie trzy składniki:
- świeże kwiaty mniszka lekarskiego - około 250 g
- cukier - około 500 g
- woda - około 1 litr
Przygotowanie:
- Świeże kwiaty dokładnie umyj pod bieżącą wodą. Zwróć uwagę, aby całkowicie pozbyć się różyczki liściowej, a następnie odstaw do delikatnego osuszenia
- Umyte i przygotowane wcześniej kwiaty umieść w garnku i zalej je wodą (1 litr)
- Gotuj na małym ogniu przez minimum 20 minut
- Ugotowane kwiaty mniszka pozostaw do ostygnięcia
- Przecedź całość przez sito lub przez gazę, aby uzyskać klarowny płyn, a następnie dodaj do niego około 500 g cukru
- Gotuj na wolnym ogniu mieszając od czasu do czasu, aż całość zgęstnieje i nabierze konsystencję syropu - ta czynność może potrwać do 3 godzin
- Całość przelej do czystego, wyparzonego słoika i szczelnie zamknij
- Syrop z mniszka przechowuj w lodówce
Syrop z mniszka - przepis na wersję kojącą gardło
Aby przygotować udoskonalony syrop z mniszka - przepis należy wzbogacić o kilka dodatkowych składników. Będzie on wówczas idealnym uzupełnieniem w trakcie leczenia podrażnień i infekcji gardła. Jakie składniki będą potrzebne do jego przygotowania?
- świeże kwiaty mniszka lekarskiego - około 200 g
- miód (najlepiej lipowy) - około 500 g
- woda - około 1 litr
- dwie gałązki świeżego tymianku
- świeżo wyciśnięty sok z jednej cytryny
- liście szałwii - około 5 g
Przygotowanie:
- Świeże kwiaty mniszka opłucz pod bieżącą wodą. Usuń ewentualne pozostałości po różyczkach liściowych i pozostaw do osuszenia.
- Opłucz tymianek i liście szałwii (można użyć także suszonych liści, które nie wymagają mycia)
- Umyte i przygotowane wcześniej szałwię, tymianek i mniszek umieść w garnku i zalej wodą (1 litr)
- Gotuj na małym ogniu przez około 15-20 minut
- Ugotowane liście i kwiaty pozostaw do ostygnięcia
- Przecedź całość przez przez gazę, aby pozbyć się drobnych liści i uzyskać w pełny klarowny płyn do którego dodaj następnie 500 g miodu oraz sok z jednej wyciśniętej cytryny
- Tak powstałą mieszankę gotuj na wolnym ogniu regularnie mieszając. Kiedy będzie gotowa - nabierze gęstej konsystencji syropu. Zazwyczaj czas potrzebny do uzyskania pożądanej konsystencji wynosi od 2 do 3 godzin.
- Całość przelej do czystego, wyparzonego słoika i szczelnie zamknij
- Syrop przechowuj w lodówce
Aby zauważyć korzystne właściwości płynące ze stosowania syropu z mniszka, wystarczą zaledwie jego dwie łyżeczki dziennie (w przypadku osób dorosłych) oraz jedna łyżeczka (w przypadku dzieci). Syrop z mniszka można stosować samodzielnie, stanowi on również idealny dodatek do herbaty. Ponadto stosuje się go jako dodatek do zup, sałatek, słodkich potraw mącznych (np. naleśników - jako zamiennik popularnego syropu klonowego), deserów, ciast, lodów. Co ciekawe - również liście mniszka cenione są w kuchni za swój delikatny, lekko goryczkowy smak, stanowią bazę sałatek, soków warzywnych, surówek, są także używane jako składnik zielonego pesto.
Jakie właściwości wykazuje syrop z mniszka?
Syrop z mniszka wykazuje działanie osłaniające gardło, krtań i struny głosowe, a także łagodzące suchy, męczący kaszel. Ze względu na swoje właściwości przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne jest niezwykle przydatny w infekcjach górnych dróg oddechowych. Idealnie sprawdzi się także w przypadku uporczywej chrypki.
Gotowe preparaty z mniszka
Najpopularniejszy z nich to oczywiście syrop z mniszka - przepis chociaż bardzo prosty, bywa czasochłonny, dlatego nie każdy decyduje się na jego wykonanie. Dla osób, które chciałyby skorzystać z dobroczynnych właściwości mniszka lekarskiego bez konieczności przygotowywania domowego syropu, dostępne są również gotowe preparaty z mniszka w formie kapsułek, herbatek, suszu. Bez problemu znajdziemy je w aptekach i sklepach zielarskich. Warto wspomnieć, że mniszek ze względu na swoje właściwości pielęgnacyjne, oczyszczające oraz przeciwzapalne jest stosowany coraz częściej w kosmetyce.
Przeciwwskazania do stosowania syropu z mniszka
Mniszek lekarski, choć niezwykle zdrowy, nie powinien być stosowany przez osoby cierpiące na choroby dróg żółciowych (np. kamicę woreczka żółciowego), gdyż jest on rośliną o właściwościach żółciopędnych, a co za tym idzie - zwiększa produkcję i przepływ żółci. Stosowanie mniszka może wówczas nasilić objawy, zaostrzyć stan zapalny i wywołać kolkę żółciową. Mniszka lekarskiego powinny unikać również osoby cierpiące na wrzody żołądka i dwunastnicy - poprzez swoje właściwości stymulujące produkcję żółci, może on utrudniać ich gojenie. Mniszek lekarski ma właściwości moczopędne, dlatego u chorych z zaburzoną pracą nerek może on je nadmiernie obciążać, jak również wpływać na równowagę elektrolitów w organizmie. Stosowanie preparatów z mniszkiem może wiązać się także z wystąpieniem reakcji alergicznej, do której należy m.in. pokrzywka, wyprysk, świąd czy zaczerwienienie skóry. Kobiety w ciąży przed zastosowaniem preparatów na bazie mniszka lekarskiego powinny skonsultować się z lekarzem prowadzącym lub farmaceutą, aby zaczerpnąć informacji o ewentualnych przeciwwskazaniach.
Bibliografia:
- Lachowicz S., Oszmiański J., Mniszek lekarski – źródło substancji prozdrowotnych, Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny, 2017, nr 9, s. 21-25.
- Lis B., Grabek-Lejko D., Mniszek lekarski (Taraxacum Officinale) - potencjalne właściwości prozdrowotne. Nauka Przyroda Technologie, tom 10, zeszyt 3, 2016, str. 1-15
