Sposoby na podrażnione i bolące gardło - co pomaga na ból gardła?
Ostry ból gardła stanowi jeden z najczęstszych powodów wizyt w aptece i przychodni. Pacjenci oczekują zazwyczaj szybkiego rozwiązania - najlepiej w postaci pastylki lub antybiotyku, który w błyskawiczny sposób miałby ulżyć ich cierpieniu. Ból gardła może mieć jednak bardzo wiele przyczyn, a podłoże bakteryjne - wbrew pozorom, wcale nie jest częstym winowajcą nieprzyjemnych dolegliwości. Średni czas trwania bólu gardła wynosi z reguły 7 dni, Jakie zatem mogą być przyczyny bólu gardła?
Najczęstsze przyczyny bólu gardła
Ból gardła może mieć bardzo wiele przyczyn, jednak do najczęstszych należą infekcje bakteryjne, grzybicze i wirusowe. Chociaż objawy mogą być podobne, leczy się je w zupełnie inny sposób.
- bakteryjne zapalenie gardła - występuje zdecydowanie rzadziej niż infekcje wirusowe. Najczęściej spowodowane jest bakterią Streptococcus pyogenes. Główne objawy to silny ból gardła, zaczerwienienie gardła, gorączka, obrzęk migdałków, biały nalot, powiększone węzły chłonne, pojawienie się ropnego nalotu na tylnej ścianie gardła.
- wirusowe zapalenie gardła - stanowi jedną z najczęstszych przyczyn bólu gardła. Charakteryzuje się ostrym bólem i trudnościami z przełykaniem, infekcji wirusowej może towarzyszyć suchy kaszel, gorączka, drapanie w gardle, nieżyt nosa, a także ból ucha. Wirusowe zapalenie gardła często ustępuje samoistnie w ciągu 5-7 dni, czasami może jednak przekształcić się w infekcję bakteryjną.
- grzybicze zapalenie gardła (kandydoza) - najbardziej charakterystyczną cechą grzybiczego zapalenia gardła pozostaje zaczerwienienie oraz biały nalot na języku i błonach śluzowych jamy ustnej i gardła. Bólowi gardła może towarzyszyć pieczenie, powiększenie węzłów, przykry zapach z ust i ogólne rozbicie. Infekcje grzybicze gardła wywoływane są najczęściej przez grzyby z rodzaju Candida albicans. Zwiększona ilość cukru w diecie, zmniejszona ilość wydzielanej śliny, zaburzenia mikrobiomu jamy ustnej i gardła to główne czynniki ryzyka rozwoju grzybiczego zapalenia gardła. W przypadku kandydozy jamy ustnej i gardła stosowanie antybiotyków jest przeciwwskazane i może nasilić istniejący problem. Ten rodzaj zapalenia gardła należy leczyć lekami przeciwgrzybiczymi, leczenie trwa zazwyczaj około 14 dni, może jednak się przedłużyć w przypadku przewlekłego zapalenia na tle grzybiczym. Leczenie grzybicy jamy ustnej warto wspomóc poprzez stosowanie płynu do płukania jamy ustnej zawierającego chlorheksydynę - jest ona pomocna również w infekcjach na tle bakteryjnym.
Antybiotykiem w ból gardła?
Stosowanie antybiotykoterapii w przypadku bólu gardła zawsze powinno być poprzedzone wizytą w gabinecie lekarskim. Częstym wyborem wśród lekarzy pozostaje sprawdzona penicylina bądź azytromycyna - antybiotyk z grupy makrolidów o szerokim spektrum działania. Należy jednak pamiętać, że ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki nierzadko wskazuje na inny, niż bakteryjny stan zapalny gardła. Antybiotyki nie są skuteczne w przypadku bólu gardła o charakterze wirusowym bądź grzybiczym, dlatego powinny być zapisywane w ostateczności po uprzedniej konsultacji lekarskiej. Przed przyjęciem antybiotyku warto wykonać antybiogram, aby ocenić wrażliwość bakterii i dobrać najbardziej skuteczny lek. Nierzadko jednak stosowanie preparatów zawierających chlorek cetylpirydyniowy, chlorheksydynę, chlorochinaldol, srebro koloidalne (nanosrebro) czy amylometakrezol okazują się zupełnie wystarczające w leczeniu bakteryjnego zapalenia gardła, tym samym wyłączając konieczność zastosowania antybiotyku
Preparaty najczęściej stosowane w przypadku wirusowego i grzybiczego zapalenia gardła
Jeśli ból gardła ma podłoże grzybicze, leczenie wymaga zastosowania preparatu przeciwgrzybiczego, do tego typu leków zaliczamy np. flukonazol, nystatynę, chlorochinaldol czy posakonazol. Ból gardła w przebiegu wirusowego zapalenia gardła najczęściej łagodzi się poprzez stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych
Jakie środki przeciwbólowe warto stosować w bólu gardła?
W przypadku bólu gardła zaleca się stosowanie środków z grupy NLPZ, takich jak np. ibuprofen, flurbiprofen, naproksen, diklofenak, salicylan choliny czy benzydamina. W przypadku silnego bólu gardła możemy sięgnąć również po paracetamol, należy jednak pamiętać, że nie jest to lek z grupy NLPZ i nie posiada działania przeciwzapalnego.
Ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki?
Ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki może być objawem narażenia gardła na przewlekłe czynniki drażniące, takie jak dym papierosowy, alkohol, ostre przyprawy bądź długotrwałe działanie klimatyzacji. Istotnym jest wówczas wyeliminowanie czynnika powodującego nieprzyjemne dolegliwości oraz odpowiednie nawilżenie śluzówki np. poprzez preparaty zawierające w składzie ekstrakt z plechy porostu islandzkiego. Ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki może być spowodowany także alergią czy refluksem żołądkowo - przełykowym, kwaśna treść pokarmowa zarzucana zostaje do przełyku i gardła, co powoduje nieprzyjemne dolegliwości.
Domowe sposoby na ból gardła
Jeśli odczuwamy ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki możemy wypróbować jeden z domowych sposobów, aby przynieść sobie ulgę. Jednym z najstarszych, a zarazem skutecznych sposobów na ból jest płukanie gardła roztworem soli. Należy jednak pamiętać, że zbyt duża ilość soli może podrażnić i wysuszyć gardło, a więc przynieść skutek odwrotny od oczekiwanego - z tego też względu zaleca się stosowanie około pół łyżeczki soli na jedną szklankę ciepłej wody. Taki zabieg możemy przeprowadzać 2-3 razy w ciągu dnia. Innym sposobem cieszącym się równie dużym zainteresowaniem jest płukanie gardła roztworem tymianku, szałwii bądź rumianku. Taka płukanka przyniesie ukojenie w przypadku bólu i chrypki.
- Rumianek (Matricaria chamomilla L.) posiada działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwgrzybicze i antyseptyczne. Co ciekawe - badania wykazały, że gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) wykazuje wrażliwość na działanie olejku z rumianku, olejek ten potrafi także hamować wzrost Candida albicans.
- Szałwia (Salvia officinalis L.) to roślina z rodziny jasnotowatych, wykazuje działanie ściągające, antyseptyczne, przeciwwirusowe, zmniejsza objawy bólowe w chorobach gardła, a kwas ursolowy zawarty w tej roślinie posiada działanie przeciwzapalne. Za właściwości przeciwdrobnoustrojowe szałwii odpowiadają w głównej mierze terpeny i terpenoidy.
- Tymianek pospolity (Thymus vulgaris) uprawiany był już w czasach starożytnych, między innymi w Grecji czy Rzymie. Ze względu na zawartość tymolu, tymianek wykazuje działanie silnie antyseptyczne. Napar z tymianku posiada właściwości osłaniające, dlatego może przynieść wyraźną ulgę, kiedy występuje ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki.
Przed zastosowaniem jakichkolwiek ziół należy upewnić się o braku alergii i przeciwwskazań do ich stosowania, ponadto napar po przepłukaniu każdorazowo należy wypluć. Popularną metodą w przypadku dyskomfortu i bólu gardła pozostaje nieocenione siemię lniane (Lini semen) - dwie łyżki stołowe siemienia lnianego należy zalać szklanką wody, a następnie gotować przez około 10 minut aż do powstania gęstego kisielu. Tak powstały kleik najlepiej spożyć od razu po przestudzeniu. Siemię lniane przygotowane w powyższy sposób powleka śluzówkę gardła przynosząc tym samym nawilżenie i ulgę. Ponadto siemię lniane działa także ściągająco i przeciwzapalnie.
Kolejnym domowym sposobem pozostaje ceniony od wieków świeży czosnek zwyczajny (Allium sativum L.) - rozgnieciony ząbek czosnku można dodać np. do mleka. Czosnek posiada właściwości antyseptyczne, przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne, a to wszystko dzięki zawartości allicyny. Właściwości powlekające, łagodzące i antyseptyczne wykazuje również miód. W trakcie trwania infekcji i bólu gardła należy zwiększyć ilość przyjmowanych płynów (najlepiej niegazowanej wody), aby nawilżyć jego śluzówkę.
Domowe sposoby na ból gardła choć skuteczne, nie zawsze jednak są w stanie zastąpić wizytę lekarską. Jeśli pomimo stosowania domowych metod wciąż odczuwasz nieprzyjemne dolegliwości, koniecznie zgłoś się do specjalisty w celu zdiagnozowania problemu i dobrania odpowiedniej i najkorzystniejszej metody leczenia.
Bibliografia:
- Amina El Mihyaoui, Joaquim C. G. Esteves da Silva, Saoulajan Charfi et al., Chamomile (Matricaria chamomilla L.): A Review of Ethnomedicinal Use, Phytochemistry and Pharmacological Uses, Life (Basel), 2022.
- Ghorbani A, Esmaeilizadeh M., Pharmacological properties of Salvia officinalis and its components. J Tradit Complement Med, 2017.
- Krüger K, Töpfner N et al., Clinical Practice Guideline: Sore Throat, Dtsch Arztebl Int, 2021.