Bezpłatne leki – dla jakich grup pacjentów?
Według aktualnych wytycznych bezpłatne leki przysługują seniorom 65+ a także dzieciom i młodzieży do 18. roku życia. Osoby z powyższych grup mają prawo do bezpłatnych leków na receptę według listy dostępnej na stronie Ministerstwa Zdrowia. Spis leków znaleźć można na swoim Internetowym Koncie Pacjenta i w aplikacji moje IKP, w Menu. Listę leków możesz przeglądać, wyszukując leki według grupy wieku osób, dla których są przeznaczone, grupy leków lub nazwy leku (alfabetycznie).
Bezpłatnie leki należą się wszystkim, którzy łącznie spełnią trzy wytyczne:
- mają ukończone 65 lat lub mają poniżej 18 lat
- lek znajduje się w wykazie D1 lub D2 refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych w załączniku do obwieszczenia ministra zdrowia
- mają rozpoznane schorzenie, które jest zgodne z zakresem wskazań objętych refundacją
Rodzaje bezpłatnych leków
Lista bezpłatnych leków dla dzieci i młodzieży w wieku do 18. roku życia to ponad 2 800 pozycji. W odniesieniu do seniorów wykaz ten to prawie 3 800 medykamentów. W spisie znalazły się leki, które wcześniej podlegały częściowej refundacji. Grupy, które można tam znaleźć to leki: antyhistaminowe, hipoglikemizujące, hormonalne, immunostymulujące, immunosupresyjne, okulistyczne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwbólowe, przeciwzakaźne, przeciwdrgawkowe, stosowane w chorobach dróg oddechowych, stosowane w nadciśnieniu tętniczym, stosowane w chorobach urologicznych, stosowane w chorobach układu pokarmowego czy szczepionki.
Bezpłatne leki - zasady wystawiania recept
Receptę na bezpłatny lek na uprawnienie „S” lub „DZ” wystawić może:
- lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który ma umowę z NFZ
- lekarz ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub lekarz po zakończonym leczeniu szpitalnym – po spełnieniu dodatkowych warunków
- pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej uprawniona do wystawiania recept, która ma umowę z NFZ
- lekarz dowolnej specjalności (który ma prawo wykonywania zawodu, ale zaprzestał jego wykonywania) – dla siebie albo dla małżonka, osoby pozostającej we wspólnym pożyciu oraz krewnych lub powinowatych w linii prostej, a w linii bocznej – do stopnia pokrewieństwa między dziećmi rodzeństwa
Prawidłowo wystawiona recepta na bezpłatne leki zawiera w polu „kod uprawnień dodatkowych” literę „S” w przypadku seniorów lub „DZ”- w przypadku dzieci i młodzieży.
Osoba wydająca leki nie ma prawa uzupełnienia ani poprawienia kodu uprawnień dodatkowych na recepcie. Zadaniem farmaceuty/ technika farmaceutycznego jest sprawdzenie, które z przepisanych leków znajdują się na wykazach bezpłatnych leków, a w następnej kolejności wydanie ich pacjentowi. Poziom odpłatności za leki jest oznaczony w taki sam sposób, jak w przypadku zapisania leku na zasadach ogólnych (czyli takich jak dla pacjentów między 19. a 65. rokiem życia, np. 50%, 30%, ryczałt) z dopisanym uprawnieniem „S” lub „DZ”. W sytuacji wpisania w tej rubryce wartości 100% pacjent otrzyma leki pełnopłatnie.
Bezpłatne leki dla ciężarnych i kobiet w czasie połogu
Od września 2020 roku darmowe leki przysługują kobietom w ciąży od momentu jej stwierdzenia do 15 dni po planowanej dacie porodu. Z kolei od listopada 2023 roku należą się one także kobietom w połogu, przez okres nie dłuższy niż sześć tygodni po upływie 15 dni od planowanej daty porodu wskazanej przez lekarza. Wykaz bezpłatnych leków dla kobiet w ciąży obejmuje około 400 pozycji. Leki dobrane są pod kątem potrzeb zdrowotnych pacjentek w ciąży z uwzględnieniem bezpieczeństwa ich stosowania. Wykaz zawiera między innymi leki hormonalne, przeciwzakrzepowe heparyny drobnocząsteczkowe, preparaty przeciwpadaczkowe, insuliny i szczepionki przeciwko grypie. Recepta na bezpłatny lek dla ciężarnych w polu „kod uprawnień dodatkowych” musi mieć wpisaną literę „C”. Wystawić ją może lekarz lub położna posiadający kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia a także inny lekarz – na podstawie zaświadczenia wystawionego przez lekarza lub położną, którzy stwierdzili ciążę.
Bezpłatne leki dla inwalidów wojennych
Osoba korzystająca z uprawnień inwalidy wojennego (taka, która doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek bezpośredniego udziału w działaniach wojennych, bez własnej winy) może korzystać z bezpłatnych leków na receptę, z bezpłatnego zaopatrzenia w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego (np. dla pacjentów z zaburzoną zdolnością trawienia), a także z bezpłatnych wyrobów medycznych na zlecenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, felczera ubezpieczenia zdrowotnego, pielęgniarki lub położnej. Uprawnienie weryfikowane jest na podstawie książki inwalidy wojennego -wojskowego – wydawanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (symbol Rw-51, wydana po 26 lipca 2004 r.). Ważność dokumentu określona jest i oznaczona w książeczce, np. przez pieczęć.
Małżonkowi lub małżonce kombatanta czy też inwalidy wojennego przysługują bezpłatne leki, jeśli pozostaje on/ona na jej/jego wyłącznym utrzymaniu lub jeśli jest wdową lub wdowcem po poległym żołnierzu lub zmarłym inwalidzie wojennym i korzysta z renty rodzinnej. W tym przypadku konieczne jest okazanie decyzji dotyczącej ustalenia prawa do świadczeń wydanej przez dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, książeczki małżonka razem z zaświadczeniem z urzędu skarbowego i zaświadczeniem z urzędu stanu cywilnego lub decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznaniu renty rodzinnej.
Źródła:
- https://pacjent.gov.pl/artykul/bezplatne-leki-dla-seniorow-75
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/bezplatne-leki-dla-kobiet-w-ciazy
- https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/ulatwienia-dla-kombatantow
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (DZ.U. 2023 poz.1733)
- Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2023 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 września 2023 r (Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 30.08.2023)
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2022 poz. 256)
