Dzięki codziennej obserwacji stolca wiele osób na wczesnym etapie ma szansę wykryć poważne choroby układy pokarmowego. Kolor i budowa kału mówią nie tylko o tym, co zostało skonsumowane, ale także informują o wszelkich nieprawidłowościach i zmianach w organizmie. Jaki kolor stolca jest prawidłowy, a który powinien niepokoić?
Prawidłowa budowa stolca
Określenie prawidłowej budowy i koloru stolca może pomóc w jego dalszej obserwacji, co jest konieczne podczas pojawienia się niepokojących objawów bólowych lub w niektórych schorzeniach, np. szczelinie odbytu. Kał składa się przede wszystkim z wody, pokarmu oraz bakterii, dlatego jego kolor jest zależy od spożywanego pokarmu i wypijanych napojów. Jego struktura nie powinna być zbyt luźna, co mogłoby świadczyć o biegunce, ani zbyt związana, co oznaczałoby zaparcia. Prawidłowy kolor wydalanej kupy powinien być brązowy, jednak dokładny jej odcień jest zależy od wielu czynników – bardziej ciemny lub jasny także oznacza zdrowy stolec.
Kolory stolca
- Czarny – tym kolorem ludzie martwią się najczęściej, ponieważ zwykle zwiastuje krwawienie z przewodu pokarmowego, które może być spowodowane chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, żylakami przełyku, owrzodzeniem przełyku czy pęknięciem błony śluzowej żołądka. Jeżeli nie odczuwasz żadnych innych dolegliwości bólowych, warto zastanowić się, co wcześniej zostało spożyte. Czarny kolor stolca mogą powodować również jagody, buraki i wiśnie. Co istotne, ciemna barwa pojawia się również wraz z suplementacją żelaza.
- Zielony – stolec o zabarwieniu zielonym pojawia się często wraz z zatruciem pokarmowym, np. salmonellą. Pojawia się on poprzez żółć, która obecna jest w przewodzie pokarmowym. Niepokojące sygnały mogą świadczyć o zespole jelita drażliwego, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego czy chorobie Leśniowskiego-Crohna. Jednak nie od razu zielony kał świadczy o poważnych chorobach – najczęściej jest to efekt antybiotykoterapii lub stosowania środków przeczyszczających, co zaburza naturalną florę bakteryjną jelit. Taki kolor pojawia się również wraz ze spożyciem produktów zawierających chlorofil, czyli np. szpinaku, sałaty, kapusty czy brokułów.
- Jasna/żółta – kupę żółtą lub jasną inaczej nazywa się odbarwioną. Występuje przeważnie poprzez uszkodzenie dróg żółciowych, np. kamicy lub choroby trzewnej. Najczęściej obserwuje się u osób z celiakią, czyli z zaburzonym wchłanianiem glutenu.
Kiedy należy się martwić?
Wyróżnia się kilka niepokojących sygnałów podczas wypróżniania, które należy natychmiast skonsultować z lekarzem. Pierwszym znakiem powinien być nieprawidłowy kolor kału, który utrzymuje się więcej niż kilka dni. Jeżeli jego zabarwienie wynika z suplementacji lub spożywanych pokarmów, zazwyczaj na następny dzień wszystko powinno wrócić do normy, jeżeli nie – może to być bardzo ważny sygnał o nieprawidłowościach ze strony układu pokarmowego. O niedobrym stanie zdrowia mogą świadczyć również częste bóle brzucha i zwieraczy. Warto w takim wypadku obserwować swój kał i papier, którego używamy. Śladowe ilości krwi czy zakrzepy mogą świadczyć o szczelinie odbytu, hemoroidach lub krwawieniu z odcinka przewodu pokarmowego.
Pokarm wywiera bardzo ważny wpływ na to, jakiego koloru jest wypróżniany stolec. Zmiana jego barwy nie zawsze oznacza poważne problemy zdrowotne, czasami jest to po prostu skutek naturalnych barwników spożywczych. Jeżeli jednak odczuwalne są inne objawy, np. ból brzucha, warto częściej obserwować stolec, a w razie wszelkich wątpliwości zasięgnąć opinii lekarza.
Polecamy: