Jakie są najlepsze i najskuteczniejsze leki na alergię?
Alergia jest nieoczekiwaną reakcją obronną organizmu na kontakt z czynnikiem, który dla większości społeczeństwa jest całkowicie bezpieczny. Układ odpornościowy identyfikuje alergen wnikający do organizmu jako zagrożenie dla gospodarza, uwalniając jednocześnie przeciwciała IgE mające stanowić odpowiedź na „atak”. Prowadzi to do gwałtownego uwalniania między innymi histaminy w organizmie. Następnym krokiem jest manifestacja objawów alergii, takich jak np. świąd, zaczerwienienie czy wysypka.
Podział i rodzaje alergii
Reakcje alergiczne mogą być wywołane przez różne czynniki, alergeny i mechanizmy reakcji immunologicznej. Wyróżniamy kilka grup, które można przedstawić w następujący sposób:
-
ze względu na rodzaj alergenu – wziewne (np. pyłki, roztocza, sierść), pokarmowe (np. orzechy, cytrusy, białko mleka), kontaktowe (np. kosmetyki, nikiel, barwniki), leki (np. antybiotyki), ukąszenia owadów (np. jad pszczół)
-
ze względu na mechanizm reakcji – natychmiastowe (kiedy dochodzi do błyskawicznej reakcji organizmu na alergen, manifestując się na skórze np. w postaci pokrzywki), późne (kiedy reakcja organizmu na alergen rozwija się dopiero po kilku godzinach od pierwotnego kontaktu)
-
ze względu na objawy kliniczne – skórne (np. pokrzywka), układu oddechowego (np. alergiczny nieżyt nosa), układu pokarmowego (np. biegunka), uogólnione (np. wstrząs anafilaktyczny)
-
ze względu na czas trwania – sezonowe (np. w okresie wiosennego pylenia roślin), całoroczne (spowodowane nieprzerwaną ekspozycją na alergen np. sierść)
Czy istnieje najsilniejszy lek na alergię bez recepty? Przegląd dostępnych preparatów przeciwhistaminowych bez recepty
-
Bilastyna – lek przeciwhistaminowy II generacji, selektywny antagonista receptora histaminowego H₁. Bilastyna długotrwale blokuje działanie histaminy, zwalczając w ten sposób dokuczliwe objawy alergii, takie jak: kichanie, świąd, katar czy pokrzywka. Bilastyna została wprowadzona do szerokiego zastosowania w 2010 roku, przeznaczona jest do leczenia osób od 12 roku życia. Lek stosowany jest zazwyczaj 1 h przed posiłkiem lub 2 h po posiłku. Około 95% substancji leczniczej zostaje wydalona z organizmu w postaci niezmienionej wraz z moczem i kałem.
-
Desloratadyna – antagonista receptora H₁, lek przeciwhistaminowy należący do II generacji. Desloratadyna jest głównym metabolitem loratadyny w związku z tym jej działanie polega na podobnym mechanizmie. Szybko blokuje obwodowe receptory histaminowe H₁, łagodząc w ten sposób odczyny skórne (np. wysypkę) czy zmniejszając przepuszczalność naczyń błon śluzowych (np. błony śluzowej nosa podczas kataru alergicznego). Lek zwykle nie wywiera działań niepożądanych, takich jak senność czy uczucie znużenia, ponieważ nie przenika on w dużym stopniu do ośrodkowego układu nerwowego.
-
Loratadyna – to lek przeciwalergiczny II generacji, jego działanie polega na blokowaniu receptorów histaminowych H₁. Loratadyna została wprowadzona na rynek farmaceutyczny w 1993 roku przez amerykańską firmę farmaceutyczną Schering-Plough Corporation. Często stosowana w leczeniu przewlekłego i sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa lub pokrzywki. Stosowanie loratadyny może mieć wpływ na wyniki badań alergicznych, dlatego na 48 h przed planowanym badaniem warto przerwać jej stosowanie.
-
Feksofenadyna – jest lekiem przeciwhistaminowym, który w wybiórczy sposób blokuje receptory histaminowe H₁. Feksofenadyna zaliczana jest do leków przeciwhistaminowych II generacji. Zwykle nie wywiera działań niepożądanych – senności czy znużenia, ponieważ tylko w niewielkim stopniu przenika do ośrodkowego układu nerwowego. Tradycyjnie stosuje się ją w leczeniu pokrzywki czy kataru siennego.
-
Cetyryzyna – podobnie jak feksofenadyna należy do leków na alergię II generacji. Łagodzi łzawienie oczu, kichanie, swędzenie skóry na tle alergicznym. Substancja czynna bardzo dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, a jej działanie następuje po około 1 godzinie od podania i utrzymuje się nawet do 24 godzin. Przyjęcie cetyryzyny bezpośrednio przed snem może wydłużyć jej działanie na skutek wolniejszego wchłaniania i wolniejszej dystrybucji.
-
Lewocetyryzyna – blokuje łączenie histaminy z receptorami wykazując w ten sposób działanie przeciwalergiczne. Jest to lek II generacji. W porównaniu do cetyryzyny jej działanie może być nawet dwukrotnie silniejsze. Często stosowana w przewlekłych objawach alergicznych, takich jak przewlekłe alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa czy przewlekła pokrzywka idiopatyczna.
-
Dimetynden – substancja o działaniu przeciwalergicznym stosowana często w postaci żeli do stosowania na skórę oraz kropli do stosowania doustnego. Znajduje zastosowanie w objawach, takich jak np. pokrzywka, wyprysk, świąd czy obrzęk. Z uwagi na możliwość drogi podania (forma żelu do stosowania zewnętrznego) dimetynden często uważany jest przez pacjentów za najsilniejszy lek na alergię skórną.
-
Kromoglikan sodu – jako lek przeciwalergiczny został wprowadzony do użytku już w 1965 roku. Stosowany często w formie kropli do oczu w przypadku ostrego lub przewlekłego zapalenia spojówek.
Leki na alergię na receptę zawierają zwykle powyższe substancje czynne - ich odpłatność, wielkość opakowania czy dawka mogą być jednak inne. Pamiętajmy natomiast, że nawet najsilniejszy lek na alergię na receptę pomaga leczyć i kontrolować wyłącznie jej objawy. Współczesna medycyna dzięki immunoterapii alergenowej (zwanej także potocznie odczulaniem) jest w stanie odczulić nas na wiele rodzajów alergenów. Niniejsza metoda leczenia stopniowo wywołuje tolerancję organizmu na alergeny dzięki systematycznemu podawaniu szczepionek zawierających alergeny, na które pacjent jest uczulony. Warto rozważyć możliwość niniejszego leczenia, szczególnie jeśli tabletki na alergię na receptę nie okazują się w pełni skuteczne.
Wapno jako tani i najlepszy lek na alergie – fakt czy mit?
Popularne wapno to potoczna nazwa preparatów zawierających w swoim składzie związki wapnia. Wapń (Ca) pełni bardzo ważne funkcje w naszym organizmie. Stanowi podstawowy budulec zębów i kości, bierze udział w procesie krzepnięcia krwi oraz przewodnictwie nerwowym, wspiera także układ sercowo-naczyniowy. Niedobór wapnia może prowadzić do rozwoju osteoporozy u dorosłych, bądź krzywicy u dzieci. Jego nadmiar może prowadzić natomiast do problemów z funkcjonowaniem układu moczowego (niewydolność nerek, kamica nerkowa).
Przez wiele lat wapno rozpuszczalne w wodzie uznawane było za najlepsze tabletki na alergie bez recepty, które można spożywać właściwie bez większych ograniczeń. Przypisywano mu właściwości hamujące reakcje alergiczne skóry, takie jak: wysypki, zaczerwienienia czy silny świąd. Preparaty te były niegdyś bardzo chętnie polecane w szczególności na problemy skórne u dzieci. Miały stanowić szybki i tani sposób na pozbycie się uciążliwych objawów i dolegliwości. Niestety, ostatnie doniesienia wskazują, że wapno do rozpuszczania to nie najlepszy lek na alergię, nie potwierdzono jego działania przeciwalergicznego. W 2017 roku naukowcy z Kliniki Pneumologii i Alergologii Wieku Dziecięcego na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym obalili popularną w latach 90-tych teorię o jego pozytywnym wpływie na problemy alergiczne. Eksperyment wykazał, że działanie wapnia u osób cierpiących na astmę i alergiczny nieżyt nosa nie prowadziło do poprawy stanu zdrowia i redukcji uciążliwych objawów alergii, a działanie preparatów z wapniem można porównać do efektu placebo. Co więcej, jego stosowanie może osłabić działanie pozostałych leków przeciwhistaminowych. Szczególnie niewskazane jest łączenie związków wapnia z lekami kortykosteroidowymi. Stosowanie preparatów wapniowych nie jest zalecane ani rekomendowane przez polskie czy międzynarodowe wytyczne dotyczące chorób alergicznych. Nie należy nadużywać ich także na własną rękę, jak wspomniano wcześniej - nie jest to preparat obojętny dla organizmu, jego nadmiar może wiązać się z poważnymi skutkami ubocznymi.
Jakie są wskazania do stosowania leków przeciwhistaminowych?
-
okresowe alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa
-
przewlekłe alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa
-
okresowe alergiczne zapalenie błony śluzowej spojówek
-
całoroczne alergiczne zapalenie błony śluzowej spojówek
-
pokrzywka skórna (np. idiopatyczna)
Kiedy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania leków na alergię?
Preparaty antyhistaminowe, czyli popularne leki na alergię należy stosować ostrożnie u osób cierpiących na zaburzenia czynności wątroby czy ciężką lub przewlekłą niewydolność nerek. Należy zwrócić szczególną uwagę jeśli u pacjenta (lub w rodzinie) występują drgawki. Kobiety w ciąży przed zastosowaniem leku na alergię powinny skonsultować się z lekarzem prowadzącym lub farmaceutą. Niektóre leki na alergię mogą wpływać także na zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn poprzez nasilenie uczucia senności i zmniejszenie koncentracji.
Czy leki na alergię mogą wywoływać działania niepożądane?
Nawet najlepsze leki na alergie mogą wiązać się z występowaniem skutków ubocznych. Jak każdy lek, również preparaty antyhistaminowe mogą wywoływać działania niepożądane, chociaż nie u każdego one występują. Oto lista najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych w trakcie leczenia:
-
uczucie zmęczenia i znużenia
-
trudności z koncentracją
-
suchość w jamie ustnej
-
bóle głowy
-
senność
-
nudności
-
ból brzucha, ból w nadbrzuszu
-
zapalenie błony śluzowej nosa
Stosowanie niektórych leków na alergię wraz z pokarmem (lub sokiem grejpfrutowym) może zmniejszać dostępność biologiczną substancji czynnej. Tak dzieje się np. w przypadku popularnej bilastyny – jej dostępność biologiczna zmniejsza się wówczas nawet o 30%.
Bibliografia:
- Lek. pediatra Klaudia Matysiak, lek. Michał Matuszewski, dr n. med. Wojciech Feleszko, Preparaty wapnia nie hamują reakcji alergicznych. Badanie kontrolowane metodą randomizowaną, Klinika Pneumologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 2017.
- B. Tarchalska-Kryńska, Nowe generacje leków przeciwhistaminowych stosowanych w terapii chorób alergicznych, Alergia Astma Immunologia, nr 3-8 (1) 1997.
