Statystycznie co najmniej co 5 Polak cierpi na bóle stawów lub/i kręgosłupa. Widoczne zmiany zwyrodnieniowe obserwowane są u ponad 80% osób powyżej 55 roku życia. Choroba Zwyrodnieniowa Stawów (ChZS) należy do grupy 10 chorób powodujących najcięższe kalectwo na świecie. Czym zatem charakteryzuje się przebieg tego schorzenia?
Choroba Zwyrodnieniowa Stawów to najczęstsza choroba układu ruchu, polegająca na powolnie postępującej utracie chrząstki stawowej, co znacznie ogranicza ruchomość stawów. Zmianom tym najczęściej towarzyszy ból, obrzęk, uczucie gorąca czy sztywnienie stawów – wpływa to na dyskomfort najpierw przy poruszaniu się, potem siedzeniu i leżeniu. Chrząstka stawowa jest naturalną wyściółką chroniącą kości przed ścieraniem się i umożliwiającą wykonywanie ruchu. Czynniki predysponujące do choroby zwyrodnieniowej stawów można podzielić na 2 grupy ze względu na możliwość bezpośredniego wpływania pacjenta na zdrowie swoich stawów.
|
Czynniki, którym można zapobiec:
|
Czynniki, którym nie można zapobiec:
|
|
Otyłość
Zwiększona masa ciała zwiększa ryzyko zmian w stawach
|
Wiek
Ryzyko zwiększa się wraz z wiekiem pacjenta
|
|
Osłabienie mięśni otaczających staw
Stabilizowanie stawu i zapewnienie płynności ruchu
|
Płeć żeńska
2 x częściej – nasilenie zmian po okresie menopauzalnym
|
|
Czynniki zawodowe
klęczenie, podnoszenie przedmiotów, wibracje
|
Czynniki genetyczne
Istniejące choroby zwyrodnieniowe stawów w rodzinie
|
|
Wyczynowe uprawianie sportu
Nadmierne przeciążenie stawów i urazy (zapasy, piłka nożna, ciężary, taniec, spadochroniarstwo, narciarstwo)
|
|
Zaburzenia budowy stawu
Wady wrodzone, wady pourazowe wymagające rehabilitacji
|
Celem skutecznej terapii choroby zwyrodnieniowej stawów jest m.in.: zmniejszenie odczuwalnego bólu stawów lub kręgosłupa, uzyskanie poprawy funkcji mobilności stawów czy edukacja pacjenta i jego najbliższej rodziny.
Obecnie mamy 3 rodzaje postępowania terapeutycznego ChZS, których stosowanie uzależnione jest od istniejących zmian zwyrodnieniowych i zapobieganiu ewentualnym następstwom choroby – należą do nich terapia niefarmakologiczna, farmakologiczna oraz inwazyjna. Najważniejszym zadaniem postępowania niefarmakologicznego jest utrzymanie prawidłowej masy ciała poprzez odpowiednią dietę i ćwiczenia fizyczne zwiększające mobilność stawów oraz edukacja pacjenta i wsparcie dla rodzin. Do możliwych kuracji zaliczyć należy również zabiegi krioterapii czy ciepłych okładów, a w przypadku dużych zmian możliwe jest unieruchomienie stawu czy odciążenie go za pośrednictwem urządzeń pomagających w codziennych czynnościach (kule, balkoniki, itp.)
Postępowanie inwazyjne obejmuje m.in. zabiegi endoprotezoplastyki (usunięcie zniszczonego fragmentu stawu i zastąpienie go elementem sztucznym), usunięcia wolnych fragmentów chrząstki lub wyrośli kostnych oraz płukanie stawów. Terapia farmakologiczna polega na zastosowaniu różnych rodzajów leków przeciwbólowych (NLPZ, opioidy, maści i żele stosowane zewnętrznie), leków dostawowych (kortykosterydy, kwas hialuronowy) czy najbardziej rozpowszechnionej grupy substancji budulcowych stosowanych w objawowym leczeniu ChZS obejmującej glukozaminę, chondroitynę, kwas hialuronowy, kolagen czy wyciąg zowoców awokado i soi.
GLUKOZAMINA
Glukozamina jest naturalnie występującym w organizmie człowieka aminocukrem odpowiedzialnym za sprawność stawów. Wiele badań klinicznych potwierdziło zahamowanie zmian zwyrodnieniowych stawów u pacjentów przyjmujących dziennie dawkę glukozaminy od 1000 do 1500 mg, która przyjmowana doustnie wchłania się aż w 98% do krwi. Najlepiej przyswajalną postacią jest siarczan glukozaminy przewyższający właściwościami farmakokinetycznymi np. słabiej wchłaniany węglowodan glukozaminy. Ze względu na rolę, jaką odgrywa glukozamina w odbudowaniu stawów, polecana jest szczególnie wszystkim osobom po urazach oraz w profilaktyce w celu powstrzymania zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów.
CHONDROITYNA
Chondroityna jest jednym z głównych składników występujących w chrząstce stawowej człowieka. Poprzez właściwe nawilżenie i odżywianie chrząstki, odpowiednio utrzymując jakość mazi stawowej, ogranicza tarcie pomiędzy elementami ruchowymi stawu. Przyswajalność chondroityny oraz glukozaminy podanych łącznie jest większa niż w przypadku stosowania ich w monoterapii. Liczne badania kliniczne potwierdzają zwiększenie odporności stawów i kości na mikrouszkodzenia. Chondroityna polecana jest wszystkim osobom z nadwagą oraz przy zwyrodnieniach stawów.
KWAS HIALURONOWY
Kwas hialuronowy to naturalny związek występujący w stawach, który poprzez zdolność wiązania wody odpowiednio utrzymuje nawilżenie stawów. Wraz z upływem czasu i starzenia się organizmu jego ilość maleje, stąd konieczność uzupełniania niedoboru. Oprócz bezpośredniego podawania kwasu hialuronowego do stawów, dobre efekty przynosi również doustna suplementacja. Kwas hialuronowy to jeden z podstawowych materiałów budulcowych mazi stawowej, gdyż zapewnia smarowanie elementów aparatu ruchu, przy czym korzystnie oddziałuje na powierzchnie stawów.
KOLAGEN
Kolagen jest naturalnym białkiem występującym w organizmie człowieka i podstawowym budulcem tkanki łącznej ścięgien i chrząstki stawowej. Liczne badania kliniczne potwierdziły wpływ hydrolizatu kolagenu na czynności ruchowe wywołujące ból u wszystkich aktywnych osób. Pacjenci przyjmujący dziennie dawkę 10 gramów po upływie od 12 do 24 tygodni trwania terapii obserwowali zdecydowane zmniejszenie dolegliwości bólowych stawów podczas spoczynku, chodzenia i stania.
WYCIĄG Z OWOCÓW AWOKADO I SOI
Wyciąg z owoców awokado i soi jest cennym źródłem niezmydlających się frakcji oleju z tych owoców. Badania kliniczne, jakie przeprowadzono na tej substancji, potwierdziły wpływ na wzrost wytwarzania naturalnego kolagenu w torebce stawowej. Dodatkowo istotnie zmniejszyła się ilość wytwarzanych mediatorów zapalnych, co redukowało procesy chorobotwórcze w chrząstce stawowej. Wyciąg z tych owoców zapewnia odpowiednią ilość mazi stawowej ineutralizuje wolne rodniki.
Inną liczną grupą substancji stosowanych w terapii ChZS są składniki wspomagające stawy. Należą do nich m.in. wyciąg z kadzidłowca indyjskiego, imbir, wyciąg z zielonej herbaty, kurkumina czy witamina C. Lista substancji, którymi można wspomagać organizm w walce ze zwyrodnieniami, jest zapewne długa. Co istotne dla pacjenta, na rynku aptecznym znajduje się bogata oferta produktów na stawy. Czym zatem się kierować, dokonując wyboru? Trafnym rozwiązaniem jest połączenie wszystkich tych składników w jeden preparat, by móc przyjmować kompletną terapię, czyli zarówno substancje budulcowe, jak i wspomagające stawy. Na rynku znajdują się preparaty wieloskładnikowe, które powinny być takim naturalnym pierwszym wyborem dla każdego pacjenta. Oprócz pełnej terapii pacjent zyskuje również dużo niższy koszt terapii niż w przypadku dokonania zakupu poszczególnych substancji osobno. Parafrazując słynny cytat Woltera: „lepsza terapia jest wrogiem dobrej”.
