Jedną z najczęściej pojawiających się infekcji górnych dróg oddechowych jest zapalenie krtani. Ta dolegliwość może dotknąć każdego, bez względu na wiek i płeć, poza tym może pojawić się o każdej porze roku. Choroba może być niebezpieczna, zwłaszcza u dzieci. Z zapaleniem krtani może wiązać się też zapalenie tchawicy, stanowiącej jej przedłużenie, które atakuje środkowy odcinek dróg oddechowych. Nieleczone zapalenie krtani może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia krtani u dorosłych, a jakie u dzieci? Jak skutecznie leczyć schorzenie i czy zapalenie krtani jest zaraźliwe? Po odpowiedzi na pytania zapraszamy do naszego artykułu!
Zapalenie krtani u dorosłego i dziecka – co to właściwie oznacza?
Krtań to jedna z części górnych dróg oddechowych, która ma dość skomplikowaną budowę. Znajduje się między gardłem a tchawicą w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa – od czwartego do szóstego kręgu. W skład krtani wchodzą chrząstki i więzadła. Jedną z chrząstek stanowi chrząstka tarczowata, której wyniosłość u mężczyzn nazywana jest jabłkiem Adama. U kobiet ta wyniosłość jest dużo mniej widoczna. Wejście do krtani ograniczone jest przez nagłośnię, natomiast niżej znajdują się struny głosowe (tzw. fałdy głosowe). Długość krtani to 4–6 cm. Jej najważniejszą funkcją jest wytwarzanie głosu – dzięki niej człowiek może wydawać dźwięki o różnej wysokości i natężeniu. Do innych ważnych funkcji krtani zalicza się ochronę tchawicy i dolnych dróg oddechowych przed dostawaniem się ciał obcych do dróg oddechowych. Odpowiednia drożność krtani umożliwia również prawidłowe oddychanie. Krtań ze względu na połączenie z gardłem, w dużym stopniu jest narażona na negatywny wpływ czynników zewnętrznych, które mogą stać się przyczyną jej stanów zapalnych.
Na zapalenie krtani narażeni są m.in. nauczyciele, alergicy, piosenkarze, aktorzy oraz nałogowi palacze i osoby nadużywające alkoholu. Zgodnie z definicją zapalenie krtani jest stanem zapalnym, który obejmuje błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Jest schorzeniem fałd głosowych i tkanek, które je otaczają. W trakcie rozwoju infekcji dochodzi do przekrwienia i obrzęku błony śluzowej. Zależnie od rodzaju patogenu, który jest odpowiedzialny za powstawanie stanu zapalnego, wyróżnia się wirusowe zapalenie krtani oraz bakteryjne zapalenie krtani. Choroba może dotykać zarówno dorosłych, jak i dzieci. Zależnie od stopnia zaawansowania choroby, głos pacjenta może stać się lekko zachrypnięty, z kolei u niektórych może przekształcić się w szept, a nawet chwilowo zaniknąć. Problemy z krtanią mogą przyczynić się do pojawienia się poważnych problemów nie tylko z głosem – mogą też utrudniać człowiekowi oddychanie, co w niektórych sytuacjach może stanowić poważne zagrożenie dla jego zdrowia, a nawet życia.
Najważniejsze przyczyny zapalenia krtani
U człowieka zapalenie krtani może pojawić się praktycznie o każdej porze roku, jednak wzrost zachorowań obserwuje się w sezonie jesienno-zimowym. Do najczęstszych przyczyn zapalenia krtani zalicza się:
- infekcje wirusowe – schorzenie mogą wywoływać wirusy paragrypy typu 1, typu 2 i typu 3, wirus RS oraz wirus grypy typu A i B,
- bakteria Mycoplasma pneumoniae, która rozmiarem przypomina wirusy,
- nadkażenia (superinfekcje) spowodowane bakteriami,
- nadużywanie narządu głosu,
- stan zapalny w obrębie górnych dróg oddechowych,
- alergie,
- zanieczyszczenie powietrza,
- długotrwałe przyjmowanie niektórych leków,
- przebywanie przez dłuższy czas w źle klimatyzowanych pomieszczeniach,
- częsty kontakt z oparami chemicznymi i pyłem.
Ryzyko pojawienia się zapalenia krtani wzrasta również u osób, które przebywają w pomieszczeniach o zbyt niskiej wilgotności powietrza oraz u osób z zaburzeniami hormonalnymi, co szczególnie dotyczy kobiet. Nie bez znaczenia jest również wiek – na zapalenie krtani narażone są zwłaszcza dzieci do
5. roku życia. Schorzenie mogą wywoływać również czynniki nieinfekcyjne, do których zalicza się m.in. refluks żołądkowo-przełykowy, astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) oraz nagłe oziębienie krtani, które może być spowodowane np. wypiciem zimnego napoju.
Zapalenie krtani – objawy
Objawy wskazujące na problemy z krtanią mogą się różnić zależnie od czynnika, który doprowadził do rozwoju stanu zapalnego. Najczęstsze objawy zapalenia krtani to chrypka i obniżony ton głosu lub chwilowa jego utrata (bezgłos) oraz podwyższona temperatura ciała. Często pojawia się również ból krtani podczas mówienia i połykania, poza tym mający problemy z krtanią może odczuwać też ból krtani przy dotyku, zwłaszcza przy wykonywaniu badania palpacyjnego. Zwykle osoby z zapaleniem krtani mają skłonności do częstego chrząkania, poza tym mogą odczuwać drapanie w gardle i mieć napady kaszlu. Innym objawem wskazującym na zapalenie krtani może być ciągłe uczucie suchości oraz szorstkość głosu. U niektórych pacjentów obserwuje się tzw. szczekający kaszel, który przypomina szczekanie psa oraz uczucie drapania lub łaskotania w gardle.
W przypadku rozwoju bakteryjnego zapalenia krtani pacjent może zaobserwować dodatkowo ropną wydzielinę. Jeśli przyczyną problemów z krtanią jest natomiast alergia, oprócz charakterystycznej chrypki mogą pojawić się problemy z oddychaniem, poza tym u niektórych może dojść do zmiany barwy głosu. Jeśli chrypka u pacjenta utrzymuje się powyżej trzech tygodni, konieczna może okazać się wizyta u laryngologa, który na podstawie przeprowadzonego wywiadu i odpowiednich badań wykluczy lub potwierdzi obecność chorób nowotworowych.
Ostre zapalenie krtani i przewlekłe zapalenie krtani – jak je odróżnić?
Biorąc pod uwagę przebieg schorzenia i czas trwania infekcji, można wyróżnić ostre zapalenie krtani i przewlekłe zapalenie krtani. Ostre zapalenie krtani pojawia się zwykle przy infekcji objąć inne części krtani. Ten rodzaj infekcji jest dokuczliwy i często mogą towarzyszyć mu inne dokuczliwe objawy, w tym np. wysoka gorączka i kaszel. Często ostremu zapaleniu krtani może towarzyszyć niedrożność nosa, łaskotanie w gardle oraz suchość w ustach. Chory może także mieć problemy z przełykaniem.
Przewlekłe zapalenie krtani może być natomiast skutkiem refluksu żołądkowo-przełykowego, długotrwałego nadużywania głosu oraz podrażnienia przez negatywny wpływ czynników zewnętrznych, do których zalicza się np. przebywanie w pomieszczeniach z palaczami oraz długotrwałe stosowanie leków wziewnych. Do rozwoju schorzenia może przyczyniać się również nadużywanie alkoholu oraz przekrwienie górnych dróg oddechowych, poza tym do rozwoju choroby mogą przyczyniać się zaburzenia niedrożności nosa związane z chorobami infekcyjnymi. Rozpoznanie przewlekłego zapalenia krtani diagnozuje się na podstawie przeprowadzonego przez lekarza wywiadu oraz badania laryngologicznego.
Ze względu na miejsce pojawiania się zapalenia krtani wyróżnia się zapalenie podgłośniowe oraz zapalenie nadgłośniowe. Zapalenie podgłośniowe najczęściej wywołują wirusy, które są przenoszone drogą kropelkową. Choroba często pojawia się u małych dzieci (częściej u chłopców) w wieku do 5. lat. Do najczęstszych objawów krupu zalicza się świst krtaniowy, który jest efektem zaburzenia przepływu powietrza przez częściowo zwężone drogi oddechowe. U części pacjentów może pojawiać się też chrypka, szczekający kaszel i duszności podczas wdechu. Mogą pojawiać się również zaburzenia pracy mięśni klatki piersiowej, poza tym u części dzieci obserwuje się niepokój oraz zaburzenia świadomości.
Ile trwa zapalenie krtani? Czy zapalenie krtani jest zaraźliwe?
Czas trwania zapalenia krtani zależy od wielu czynników i wynosi zwykle od kilku do kilkunastu dni. Podczas choroby najlepiej odpoczywać w domowym zaciszu. Ile trwa zapalenie krtani u dziecka? Czas trwania zapalenia krtani u dzieci zależy od typu samego zapalenia – inny będzie czas leczenia ostrego zapalenia krtani, a inny zapalenia przewlekłego. W przypadku dzieci zapalenie krtani może mieć niekiedy również ciężki przebieg, a w niektórych przypadkach wymagane jest leczenie szpitalne.
Czy zapalenie krtani jest zaraźliwe? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. To, czy zapalenie krtani może być zaraźliwe zależy od wielu czynników. Jednym z głównych czynników jest przyczyna zapalenia krtani. Ważny jest zatem rodzaj czynników chorobotwórczych, które są odpowiedzialne za rozwój choroby. Bardzo często zapalenie krtani może być efektem wcześniejszych chorób wirusowych, których przyczyną są adenowirusy lub wirusy odpowiadające za grypę. Można więc się nim zarazić, jeśli wywoływane jest przez infekcję wirusową lub bakteryjną. Jeśli choroba powstaje w efekcie obecności w powietrzu substancji drażniących lub przez znajdujące się w nim zanieczyszczenia, wówczas nie jest zaraźliwa. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku przeciążenia strun głosowych, które często dotyka nauczycieli czy piosenkarzy.
Co na zapalenie krtani sprawdzi się najlepiej?
Zależnie od przyczyny zapalenia krtani, leczenie może przebiegać w różny sposób. Jak leczyć zapalenie krtani? Sposób leczenia zapalenia krtani dobiera lekarz zależnie od przyczyny choroby. Przy rozpoznaniu duże znaczenie odgrywa przeprowadzony z pacjentem wywiad lekarski oraz zalecone przez niego badania. Szczególne ważne jest to w przypadku najmłodszych pacjentów, którzy w największym stopniu są narażeni na ciężki przebieg choroby. Co na zapalenie krtani i tchawicy może okazać się najlepszym rozwiązaniem? Wszystko zależy od rodzaju czynnika odpowiedzialnego za rozwój schorzenia. Jeśli za schorzenie odpowiedzialne są wirusy, konieczne może okazać się stosowanie leków, które mają właściwości przeciwzapalne. Najczęściej są stosowane specjalne aerozole i tabletki do ssania. W aptekach jest dostępny również niejeden syrop na zapalenie krtani i tchawicy. Działanie syropów wiąże się m.in. z rozrzedzaniem zalegającej wydzieliny. Część dostępnych na rynku syropów hamuje również odruch kaszlu, co jest bardzo ważne nocą.
W przypadku przewlekłego zapalenia krtani zaleca się wyeliminowanie czynnika drażniącego. Oprócz przyjmowania przepisanych przez lekarza leków zaleca się również przestrzeganie kilku ważnych zasad. Pacjent mający problemy z krtanią powinien unikać gwałtownych wahań temperatur. Powinien przebywać w ciepłym pomieszczeniu, najlepiej w domu. Zaleca się również picie dużej ilości płynów, poza tym jest wskazane zrezygnowanie z palenia papierosów i spożywania alkoholu. Nalezy pamiętać też o regularnym nawilżaniu powietrza w pomieszczeniach, w których chory na zapalenie krtani będzie przebywać. Dodatkowo przy zapaleniu krtani jest wskazane stosowanie preparatów na ból gardła oraz chrypkę, najlepiej zawierających naturalne składniki takie jak podbiał, szałwia, miód, tymianek lub prawoślaz. Ich działanie przede wszystkim ma łagodzić stan zapalny oraz nawilżać i zabezpieczać śluzówkę. Jeśli do zapalenia krtani doszło w wyniku infekcji bakteryjnej, lekarz może przepisać pacjentowi antybiotyk.
Jaki antybiotyk na zapalenie krtani i tchawicy?
Jeśli za rozwój zapalenia krtani odpowiada bakteria, konieczne będzie wdrożenie antybiotykoterapii. Jaki antybiotyk na zapalenie krtani może przynieść oczekiwane efekty w postaci wyleczenia schorzenia? O tym, jaki rodzaj antybiotyku może okazać się dobrym rozwiązaniem, powinien zdecydować lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu lekarskiego oraz na podstawie analizy wyników zleconych pacjentowi badań.
Domowe sposoby na zapalenie krtani i tchawicy
Oprócz leczenia farmakologicznego w czasie zapalenia krtani pomocne mogą okazać się domowe sposoby, w tym często przekazywane z pokolenia na pokolenie babcine sposoby na zapalenie krtani. Często w leczeniu zapalenia krtani zapobiegawczo stosowane są surowce zielarskie, do których zalicza się np. kleik z nasion lnu, który ma wspierać regenerację błony śluzowej gardła. Sprawdzić się może również napar z siemienia lnianego, który ma zmniejszać kaszel. Inne polecane na krtań zioła o właściwościach antyseptycznych to ziele tymianku, liście eukaliptusa, liście mięty pieprzowej oraz liście szałwii. Rekomenduje się również ziele babki lancetowatej. Często praktykowana jest domowa inhalacja na zapalenie krtani parą wodną i olejkami eterycznymi – zwłaszcza eukaliptusowym lub rozmarynowym. Praktykowane są również inhalacje gorącą wodą z dodaną łyżką soli. Na układ odpornościowy pozytywnie wpływa również miód, którego nie należy jednak podgrzewać do zbyt wysokiej temperatury, ponieważ traci wówczas swoje cenne właściwości.
Na problemy z krtanią może pomóc też smarowanie szyi kamforą oraz owijanie jej ciepłym szalikiem. Jeśli u pacjenta zdiagnozowane zostało zapalenie krtani, powinien również dużo odpoczywać. Należy pamiętać też o systematycznym wietrzeniu pomieszczeń, w których przebywa chory. Podczas leczenia należy pamiętać też o oszczędzaniu głosu, a najlepiej o mówieniu szeptem. Poza tym nie wolno spożywać ostrych dań, które mogą dodatkowo podrażniać krtań.
Bibliografia:
- Zielińska-Bliźniewska H., Olszewski J., Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani, „Medycyna po Dyplomie” 2019.
- Miętkiewska-Leszniewska D., Podgłośniowe zapalenie krtani, „Medycyna po Dyplomie” 2014.
- Szczeklik A., Gajewski P., Interna Szczeklika, Kraków 2019.
- Krakowiak K., Dąbrowska M., Buła F., Łobacz A., Rojek D., M. Grabczak E., Krzeski A.,
- Krenke R., Terapia mowy — niefarmakologiczna metoda leczenia uporczywego, przewlekłego kaszlu, „Viamedica” 2017.
- Ślączka K., Zawadzka-Głos L., Stany zagrożenia życia w ostrych zapaleniach krtani u dzieci – ocena epidemiologii i postępowania, „Nowa Pediatria” 2014.
- Lis G., Czy każde zapalenie krtani wymaga antybiotykoterapii?, „Medycyna Praktyczna, Pulmonologia” 2014.
Polecamy:
