Infekcje związane z wtargnięciem do organizmu człowieka patogenów chorobotwórczych, do których zalicza się bakterie, wirusy oraz grzyby, mogą dotyczyć każdego, bez względu na wiek i płeć. Inhalacja z soli fizjologicznej może być stosowania zarówno w celach leczniczych, jak i profilaktycznie. Inhalacja może być bezpiecznie stosowana zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Co daje inhalacja z soli fizjologicznej i w jaki sposób wykonuje się inhalacje z soli? Czy inhalacje można robić wieczorem? Ile razy dziennie można wykonywać inhalacje z soli fizjologicznej? Po odpowiedzi na powyższe pytania zapraszamy do artykułu!
Inhalacja z soli fizjologicznej – działanie i wskazania
Pod pojęciem „inhalacja z soli” kryje się czynność, której zadaniem jest wziewne podanie pacjentowi leku przy pomocy aparatu, jakim jest inhalator lub nebulizator. Innymi słowy – inhalacja oznacza leczenie wziewne, które ma na celu podawanie do układu oddechowego pacjenta leków poprzez wdychanie powietrza zawierającego substancje aktywne w postaci aerozolu, czyli zawiesiny cząsteczek stałych lub płynnych w fazie gazowej. Wskazaniem do stosowania inhalacji z soli jest leczenie schorzeń związanych z układem oddechowym, do których zalicza się między innymi:
- zapalenie błon śluzowych nosa, krtani oraz gardła,
- zapalenie płuc, oskrzeli i oskrzelików,
- astmę oskrzelową,
- grzybicę płuc,
- zapalenie zatok przynosowych,
- przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).
Często inhalacje stosuje się przy katarze oraz przy wysuszeniu śluzówki suchym powietrzem. Inhalacja z soli fizjologicznej pomaga w usuwaniu zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Inhalacje mają też na celu poprawę wentylacji płuc, poza tym można je stosować profilaktycznie w celu zapobiegania różnego rodzaju infekcjom oraz alergiom. Celem inhalacji jest też zapobieganie rozwojowi stanów zapalnych. Regularne inhalacje mogą okazać się ponadto przydatne osobom cierpiącym na mukowiscydozę.
Jaka sól do inhalacji będzie najlepsza? Najczęściej wykonywane są inhalacje z wykorzystaniem soli fizjologicznej. Jej działanie wiąże się między innymi z rozrzedzaniu zalegającej w drogach układu oddechowego wydzieliny, przez co łatwiej jest ją usunąć z organizmu. Inhalacje z wykorzystaniem soli fizjologicznej są bezpiecznie, dlatego mogą je wykonywać zarówno osoby dorosłe, jak i małe dzieci, u których pojawił się np. uporczywy katar lub kaszel. Czym zastąpić sól fizjologiczną? Inhalacje można wykonywać z różnych rodzajów soli. Często do zabiegu wykorzystywane są roztwory soli hipotonicznej i hipertonicznej. Inhalacje wykonywane są również z leków specjalistycznych, co może mieć na celu np. hamowanie duszącego kaszlu. Leki przeznaczone do inhalacji przepisywane są zazwyczaj przez lekarza, jeśli uzna, że w przypadku danych objawów pacjenta jest to zasadne. Przykładem substancji czynnej, z której wykonuje się inhalacje jest budezonid.
Co dają inhalacje z soli fizjologicznej i soli kuchennej?
Jak zostało wspomniane wcześniej, wykonywane w domowych warunkach inhalacje z soli fizjologicznej doskonale sprawdzają się przy różnego rodzaju infekcjach górnych dróg oddechowych, za które odpowiedzialne są bakterie, wirusy oraz grzyby. Inhalacje mogą okazać się też dobrym rozwiązaniem na uciążliwy katar, a także na kaszel. Czynność sprawdza się również w przypadku małych dzieci, a nawet niemowląt, które mają problemy z zatkanym nosem. W niektórych przypadkach inhalacje z soli fizjologicznej dla dorosłych mogą zostać wykorzystane jako nośnik dla leków rozrzedzających oskrzela, sterydów oraz niektórych antybiotyków.
Na co pomaga inhalacja z soli kuchennej? Inhalacje z soli kuchennej wykorzystywane są głównie przez osoby zmagające się z infekcjami górnych dróg oddechowych. Stosowanie inhalacji z wykorzystaniem soli kuchennej ma za zadanie łagodzić objawy kataru, poza tym może okazać się pomocna na kaszel oraz zatoki. Zastosowanie soli kuchennej może sprawdzić się w rozrzedzaniu wydzieliny błon śluzowych, co pozwoli skutecznie udrożnić drogi oddechowe.
Jak zrobić inhalacje z soli?
Sól fizjologiczna to wodny roztwór chlorku sodu, którego głównym zadaniem jest nawilżenie błon śluzowych w układzie oddechowym, przez co polecana jest głównie osobom z problemami z górnymi drogami oddechowymi. Jak prawidłowo zrobić inhalację solą fizjologiczną? Na początku należy zaopatrzyć się w inhalator. Przed rozpoczęciem inhalacji należy dokładnie dopasować do siebie poszczególne elementy inhalatora, składając je w całość. Przed rozpoczęciem inhalacji należy też starannie umyć ręce, a następnie podłączyć urządzenie do źródła zasilania. Inhalację powinno poprzedzić dokładne oczyszczenie nosa z wydzieliny oraz zmycie makijażu, a także zdjęcie okularów lub soczewek kontaktowych.
Jak zrobić inhalacje z soli fizjologicznej? Proporcje należy ustalić na podstawie informacji dołączonej do opakowania z ampułkami zawierającymi sól fizjologiczną. Sól fizjologiczna dostępna jest w zestawach po 10, 20, 30, 50 lub więcej ampułek. W przypadku inhalacji roztworem chlorku sodu zaleca się zazwyczaj stosowanie 1 ampułki o pojemności 5 ml w zależności od zaleceń lekarza lub zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce opakowania. Jeśli pacjentowi zalecone zostały inhalacje z soli fizjologicznej, proporcje dla dorosłych mogą różnić się od proporcji dla dzieci. Inhalacje z soli fizjologicznej wykonuje się po umieszczeniu zawartości ampułki w specjalnym pojemniku i zamknięciu go. Następnie należy usiąść wygodnie (pamiętać należy o wyprostowanym tułowiu i lekko odchylonej głowie), założyć maseczkę i włączyć urządzenie. Nie zaleca się wykonywania inhalacji bezpośrednio po posiłku oraz na czczo.
Podczas inhalacji należy spokojnie oddychać, a po jej zakończeniu urządzenie należy wyłączyć. Kończącą się inhalację można rozpoznać po charakterystycznym syczeniu. Po zakończeniu czynności należy dokładnie umyć poszczególne elementy urządzenia i pozostawić je do wyschnięcia. Zaleca się przepłukanie ust wodą oraz przewietrzenie pomieszczenia, w którym inhalacja miała miejsce. Czas inhalacji uzależniony jest od objętości soli, jaka miała zostać zamieniona w aerozol. Inhalacje wykonuje się do czasu obserwowania charakterystycznego bulgotania w pojemniku i do czasu, kiedy wydobywa się z niego mgiełka. W praktyce inhalacja trwa od kilku do kilkunastu minut.
Czy inhalacje z soli można robić na noc?
Wiele osób zmagających się z infekcjami górnych dróg oddechowych zastanawia się, czy nebulizacja solą fizjologiczną może być wykonywana przed snem. Inhalacja ma za zadanie oczyścić i nawilżyć śluzówkę nosa i udrożnić drogi oddechowe. Nie zaleca się jednak wykonywania inhalacji z soli fizjologicznej bezpośrednio przed snem, ponieważ może to wywołać zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych odruchy kaszlu. Osoby takie mogą mieć przez to poważne problemy z zaśnięciem i spokojnym snem. Ostatnia inhalacja powinna zostać wykonana minimum na dwie godziny przed planowanym snem. Inhalacji nie należy wykonywać również podczas snu, ponieważ może to doprowadzić do nieustannego pokasływania, które będzie efektem spływania rozrzedzonej wydzieliny po tylnej ścianie gardła.
Jeśli natomiast chodzi o inhalacje w wykorzystaniem innych produktów niż sól fizjologiczna, czyli np. przepisanych przez lekarza leków, zawsze należy przestrzegać rekomendacji specjalisty lub zaleceń podanych w dołączonej do leku ulotce.
Ile dni można robić inhalacje z soli fizjologicznej?
Ważne są nie tylko godziny, w których należy wykonywać inhalacje, ale również to, ile dni nebulizacja z soli fizjologicznej może być wykonywana i z jaką częstotliwością. Ile razy dziennie powinny być wykonywane inhalacje z soli fizjologicznej? W przypadku wystąpienia choroby zwykle wykonuje się od 1 do 2-3 inhalacji w ciągu dnia. Częstość wykonywania inhalacji z soli fizjologicznej zależy jednak przede wszystkim od stanu zdrowia pacjenta, a także od indywidualnych zaleceń lekarza. U osób dorosłych inhalacja z soli fizjologicznej trwa zwykle od 10 do 15 minut, z kolei dzieci powinny być inhalowane nieco krócej. Zalecany czas inhalacji w tej grupie wiekowej to 5-10 minut.
Czas stosowania innych leków przeznaczonych do inhalacji oraz częstotliwość wykonywania inhalacji z ich udziałem zawsze podać powinien lekarz.
Od czego zależy efektywność inhalacji?
Efektywność inhalacji solą fizjologiczna uzależniona jest od wielu czynników. Bardzo ważny jest między innymi wybór odpowiedniego urządzenia do inhalacji, poza tym nie bez znaczenia są techniki wykonywania inhalacji. Do wyboru są inhalatory pneumatyczno-tłokowe (kompresorowe), ultradźwiękowe oraz membranowe, a te różnią się pracą. Inhalacja z soli powinna być wykonywana w pozycji siedzącej, a maseczka powinna dobrze przylegać do twarzy pacjenta. Pamiętać należy również o swobodnym oddychaniu, poza tym ważne jest, by raz na jakiś czas wykonać głęboki wdech i zatrzymać na chwilę powietrze w drogach oddechowych. Nie bez znaczenia pozostaje również stan dróg oddechowych oraz objętość oddechowa pacjenta. Bardzo ważne jest też stężenie stosowanego do inhalacji roztworu oraz jego temperatura. Efektywność inhalacji uzależniona jest również od indywidualnych cech pacjenta, do których zalicza się stan płuc, częstość oddechów, temperaturę i wilgotność panującą w płucach, a także wiele innych czynników.
Czy można wykonywać inhalacje z soli w ciąży i podczas karmienia piersią?
U kobiet spodziewający się dziecka często dochodzi do spadku odporności organizmu. Każda infekcja może mieć negatywny wpływ na prawidłowy przebieg ciąży, poza tym może odbić się niekorzystnie na dziecku, dlatego warto podjąć odpowiednie działania mające na celu wyeliminowanie problemu. Oprócz przepisywanych przez lekarza medykamentów sprawdzić się mogą również inne metody. Czy kobieta w ciąży może wykonywać bezpiecznie inhalacje z soli fizjologicznej? Zawsze w tej kwestii należy skonsultować się z lekarzem, jednak sól fizjologiczna należy do środków bezpiecznych. Inhalacje w ciąży zaleca się przede wszystkim przy pojawiających się objawach przeziębienia, poza tym wskazaniem jest występujący u ciężarnej kaszel i katar oraz związane z nimi objawy, do których zalicza się bóle głowy, ból gardła, brak apetytu oraz ogólne osłabienie organizmu. Inhalacje kobiety w ciąży wykonywać mogą również profilaktycznie. Czynność powinna trwać około 10 minut. Inhalacje mogą stosować również kobiety karmiące piersią, np. podczas przeziębienia.
Jeśli natomiast chodzi o inhalacje z wykorzystaniem leków, trzeba wiedzieć, że wielu medykamentów kobiety w ciąży nie powinny stosować. Ostatecznie decyzję powinien podjąć lekarz, analizując korzyści z terapii i jej ewentualne ryzyko.
Inhalacje z soli fizjologicznej – przeciwwskazania?
Chociaż inhalacje z soli fizjologicznej mogą być wykonywane przez osoby w każdym wieku, istnieją również przeciwwskazania do przeprowadzania tej czynności. Zalicza się do nich przewlekłe choroby układu oddechowego, ropne zapalenie, ciężką niewydolność serca, wysoką gorączkę oraz atak astmy oskrzelowej. Nie zaleca się inhalacji z soli również osobom zmagającym się z krwotokami z dróg oddechowych. Kiedy jeszcze nie wolno robić inhalacji? Przeciwwskazaniem do inhalacji są również niektóre choroby nowotworowe oraz niewydolność oddechowa.
Bibliografia:
- Cieniawa T. i in., Inhalacje, PZWL, Warszawa, 1981
- Sybilski, Nebulizacja w pytaniach i odpowiedziach, Terapia, 2015
- Karolewicz B., Pluta J., Haznar D. Nebulizacja jako metoda podawania leków, Terapia i Leki 65(4), 2009
- Grabicki M., Batura-Gabryel H., Zastosowanie aerozoli w terapii chorób układu oddechowego, Przewodnik Lekarski, 2008
- Kasprzak W., Mańkowska A., Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, PZWL, Warszawa, 2010
- Sznitowska M., Bączek A., Farmacja stosowana, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017
- Nieumywakin, Sól, lecznicze właściwości, Vital, Białystok, 2013
- Wronikowska O., Budzyńska B., Inhalacja i nebulizacja – zasady, rodzaje i bezpieczeństwo terapii, Aptekarz Polski, 2019
Polecamy:
